Nhà máy trăm tỷ chết yểu, ‘bỏ của chạy lấy
người’
Xin trả lại nhà máy 'đắp chiếu’
Cuối 2012, Nhà máy Chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt Hải Dương được Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương đầu tư bắt đầu vận hành. Nhà máy có tổng vốn đầu tư là hơn 137 tỷ đồng. Trong đó, gần 60 tỷ đồng là nguồn vốn ODA của Tây Ban Nha và gần 78 tỷ đồng từ ngân sách.
Hoạt động chưa bao lâu, Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Hải Dương đã chuyển nhà máy cho Công ty CP Môi trường APT – Seraphin Hải Dương quản lý, vận hành.
Nhà máy Chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh
hoạt Hải Dương
Trong những năm qua, nhiều tỉnh
thành đã vay vốn ODA để xây nhà máy “biến rác thành phân bón” quy mô hàng chục,
hàng trăm tỷ đồng. Thế nhưng, đến nay, nhiều nhà máy lại lâm cảnh “bỏ thì
thương, vương thì tội”, sản phẩm làm ra không bán được, nhà máy nằm 'đắp chiếu'.
Trong khi đó, tiền đi vay thì không thể không trả.
Theo báo cáo
ngày 1/8 của UBND tỉnh Hải Dương, sau khi tiếp nhận nhà máy, APT – Seraphin Hải
Dương đã sử dụng dây chuyền máy móc, thiết bị hiện có và vận hành nhà máy phân
hữu cơ từ rác thải sinh hoạt, đã trả nợ gốc và lãi vay phần vốn ODA được 4 kỳ
với tổng số tiền là hơn 3,2 tỷ đồng.
Tuy nhiên, sau
một thời gian vận hành, do sản phẩm phân hữu cơ không tiêu thụ được nên dây
chuyền sản xuất phân vi sinh phải tạm dừng hoạt động, toàn bộ lượng rác thải
sinh hoạt được chuyển sang Nhà máy xử lý rác thải Seraphin để đốt.
Bị bỏ không, và
“không phù hợp với thời tiết Việt Nam”, nhiều linh kiện, thiết bị của nhà máy
bị hư hỏng. UBND tỉnh Hải Dương cho biết để khôi phục lại APR – Sepharin sẽ
phải đầu tư khoảng 79 tỷ đồng nữa.
Tiếp nhận nhà
máy được 2 năm, đầu năm 2015, APT – Seraphin Hải Dương đã xin trả lại dự án
này. Lý do là không đủ năng lực tài chính để tiếp tục đầu tư, vận hành nhà máy.
Lúc này, tỉnh
Hải Dương phải tìm kiếm “ông chủ” mới cho nhà máy. Vượt lên nhiều “ứng viên”,
Công ty CP Môi trường Bắc Việt đã được Hải Dương chọn. Nhưng vừa được chọn
không lâu, hồi tháng 5 năm nay, Công ty này cũng xin thôi không tiếp nhận, thực
hiện dự án. Cho nên UBND tỉnh Hải Dương buộc lòng phải bãi bỏ chủ trương cho
Công ty CP môi trường Bắc Việt tiếp nhận nhà máy.
Nhà máy 'đắp
chiếu; bên núi tác.
Trao đổi với
chúng tôi, đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư Hải Dương cho hay: Sở đã có báo cáo
UBND tỉnh chọn Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương làm nhà đầu tư
mới. Đầu tháng 8/2016, UBND tỉnh Hải Dương đã báo cáo Tỉnh ủy Hải Dương về chủ
trương này.
Như vậy, sau 4
năm khánh thành, nhà máy “biến rác thành phân” ở Hải Dương vẫn trong tình trạng
“bỏ thì thương, vương thì tội”, còn các doanh nghiệp (DN) thì lần lượt ‘’bỏ của
chạy lấy người’.
Đại diện Sở KHĐT
Hải Dương chia sẻ: Nhiều nhà đầu tư bỏ vì thấy xử lý rác thành phân bón là vấn
đề rất khó. Trước đây giao cho Công ty APT Sepharin nhưng giao xong người ta
cũng không thực hiện được.
Theo báo cáo của
Sở KHĐT Hải Dương, nhà máy xử lý rác hoạt động gián đoạn đã dẫn đến tình trạng
lượng rác tồn đọng không xử lý kịp, có thời điểm lượng rác tồn đọng lên đến
khoảng 22.000 tấn, cộng với lượng phân vi sinh không tiêu thụ được ủ thành mùn
đã và đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Hàng loạt nhà máy lâm cảnh khốn đốn
Không chỉ ở Hải
Dương Rất nhiều nhà máy xử lý rác vay vốn ODA từ Tây Ban Nha, Hàn Quốc, Pháp,
Bỉ… ở nhiều tỉnh đã không phát huy hiệu quả như kỳ vọng ban đầu. Nhà máy “biến
phân thành rác” ở TP Lào Cai là một ví dụ tiếp theo.
Nhà máy này được
đưa vào vận hành thử nghiệm từ đầu tháng 10/2015 với kinh phí đầu tư trên 81 tỷ
đồng, trong đó, vốn vay của Pháp là 66,3 tỷ đồng, vốn ngân sách là gần 15 tỷ đồng. Nhà máy có công
suất xử lý rác tối đa là 147 tấn/ngày.
Thế nhưng, vận
hành chưa được bao lâu, nhà máy đã phải tạm dừng hoạt động một lần. Cuối tháng
3/2016, UBND tỉnh Lào Cai đã phải chỉ đạo tạm dừng hoạt động nhà máy từ 1/4.
Bởi lẽ sản phẩm cuối cùng thu được không đáp ứng các chỉ số hóa lý theo thiết
kế nên không tiêu thụ được trên thị trường, phương án kinh tế của nhà máy không
theo phương án ban đầu.
Ngay tại Hà Nội,
Nhà máy xử lý rác làm phân tại Cầu Diễn do Công ty TNHH MTV môi trường đô thị
Hà Nội quản lý vận hành cũng không đạt hiệu quả như mong muốn. Nhà máy có vốn
đầu tư hơn 61 tỷ đồng từ năm 2001 (một nửa vay ODA của Tây Ban Nha) từng bị Hội
đồng nhân dân thành phố Hà Nội đánh giá là “đầu tư lớn nhưng hoạt động cầm
chừng, công suất thiết kế là 180 tấn/ngày song chỉ hoạt động với công suất 30
tấn/ngày, thua lỗ, kém hiệu quả nhưng chậm được tháo gỡ, xử lý”.
Các nhà máy
tương tự ở một loạt tỉnh thành khác như Hải Phòng, Nam Định, Hà Tĩnh… cũng từng
bị “điểm mặt” là không hiệu quả.
Lý giải cho việc
thất bại của các nhà máy “biến rác thành phân”, một chuyên gia trong lĩnh vực
này cho hay: Công nghệ xử lý rác thải thành phân bón là rất tiên tiến, đảm bảo
phát triển môi trường bền vững. Tuy nhiên chi phí xử lý rất đắt đỏ, cao gấp 3
lần so với chi phí xử lý bằng công nghệ chôn lấp. Chính vì thế, các công ty môi
trường thường chọn xử lý rác bằng phương pháp chôn lấp và đốt rác là chính.
“Hơn nữa ở Việt
Nam, rác thải sinh hoạt thường lẫn lộn giữa vô cơ và hữu cơ, trong khi đó đầu
vào của nhà máy chỉ tiếp nhận nguồn rác hữu cơ. Vì thế các nhà máy thường phải
tốn nhiều nhân công nhặt rác bằng tay. Đầu vào sản xuất phân không đảm bảo, nên
đầu ra "tắc" là đương nhiên. Ngoài ra, trên thị trường có rất nhiều
loại phân bón tốt, giá cả thấp, nên sản phẩm phân hữu cơ của các nhà máy rác
khó lòng được tiếp nhận. Đó là chưa kể hiện giờ nhiều sản phẩm phân hữu cơ của
các nhà máy rác chưa được cấp phép bán ra thị trường", vị chuyên gia này
cho hay.
Theo Lương Bằng
Vietnamnet
Nhà máy Chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh
hoạt Hải Dương
Nhà máy 'đắp
chiếu; bên núi tác.
