9556. Chuyên gia
Phạm Chi Lan: “Formosa đã đóng góp được gì?”
Posted by adminbasam on
13/08/2016
Đất Việt. 13-8-2016
“Rốt cuộc Formosa đã đóng góp được gì cho Việt Nam mà được hưởng ưu đãi và hoàn thuế số tiền lớn đến mức như vậy”.
Đó là câu hỏi được chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đặt ra với Đất Việt khi nói về việc Cục thuế Hà Tĩnh giải quyết hoàn thuế VAT cho Formosa Hà Tĩnh số tiền lên tới 13.483,4 tỷ đồng.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đặt câu hỏi: “Rốt
cuộc Formosa đã đóng góp được gì cho Việt Nam mà được hưởng ưu đãi và hoàn thuế
số tiền lớn đến mức như vậy?”
PV: Trong báo cáo
vừa trình Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế cho biết, từ năm 2014 đến tháng 5/2016,
Cục Thuế tỉnh Hà Tĩnh đã giải quyết hoàn thuế GTGT cho Formosa Hà Tĩnh 13.483,4
tỷ đồng (trong đó có 1.459,4 tỷ đồng ghi thu ngân sách, ghi chi hoàn thuế).
Đáng chú ý, trong các giải pháp hỗ trợ về thuế GTGT
đối với các doanh nghiệp bị thiệt hại trong sự kiện trên, riêng
Formosa được hoàn thuế GTGT nhập khẩu theo hình thức ghi thu-ghi chi trong thời
hạn 3 ngày kể từ ngày cơ quan hải quan xác nhận thông quan và xác định số thuế
GTGT nhập khẩu phải nộp phát sinh.
Bà có bất ngờ trước việc Formosa Hà Tĩnh được hoàn
thuế một số tiền lớn như vậy không? Theo bà, đây có phải là minh chứng cho việc
các doanh nghiệp FDI đang được hưởng quá nhiều ưu đãi?
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan: Tôi thật sự rất ngạc nhiên khi biết thông tin này. Lúc
đầu, Formosa được miễn và hoàn thuế hơn 13.000 tỷ đồng. Sau đó Tổng cục Thuế đã
trừ đi những cái Formosa bị phạt và còn hơn 10. 000 tỷ đồng hoàn thuế VAT.
Hơn 10.000 tỷ đồng nếu tính vào thời giá cuối năm
2014, đầu năm 2015 thì nó tương đương với 500 triệu USD. Có nghĩa là chúng ta
đã cho họ 500 triệu USD từ trước.
Người ta không thể không so sánh, việc vi phạm của
Formosa, cả một tội tày đình như thế, cam kết bồi thường 500 triệu USD nhưng đến
nay họ mới chỉ bồi thường có 1 nửa số tiền. Thế mà tiền miễn hoàn thuế nhà nước
trả cho Formosa lại đúng bằng số tiền doanh nghiệp này phải bồi thường cho ngư
dân 4 tỉnh miền Trung sau sự cố môi trường.
Con số đó thật sự rất phản cảm được đưa ra vào
một thời điểm mà cả xã hội vẫn đang sục sôi về Formosa. Chính phủ vẫn còn hứa
phải làm tiếp, Bộ TNMT hứa hết tháng 8 này sẽ công bố mức nguy hại tầng đáy
biển như thế nào và biện pháp để khắc phục. Còn đối với người dân bị
thiệt hại, cuộc sống của họ còn gặp khó khăn, ảnh hưởng từ thế hệ này qua thế
hệ khác.
Từ trường hợp của Formosa có thể thấy rằng chúng ta
đang dành quá nhiều những ưu đãi cho doanh nghiệp FDI. Rốt cuộc Formosa đã đóng
góp được gì cho Việt Nam mà được hưởng ưu đãi đến mức như vậy?
Nếu so sánh giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp
Việt Nam thì thấy vô cùng tội nghiệp cho doanh nghiệp trong nước. Chỉ cần chậm
nộp thuế một chút là bị truy thu, bị phạt tới nơi tới chốn. Không ai buông cho
doanh nghiệp trong nước, dù chỉ là một lỗi sơ suất nhỏ, lỗi chứng từ thì cũng
bị phạt rất nặng.
PV: Từ trường hợp của
Formosa , có ý kiến cho rằng Việt Nam rải thảm đỏ để thu hút đầu tư FDI nhưng
cuối cùng chúng ta chẳng nhận được gì nhiều mà vô hình chung gây mất công bằng,
ép chết doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước. Bà có đồng tình với một mức độ nào
đó với nhận định trên hay không? Theo bà, Formosa có phải là trường hợp cá
biệt không hay còn nhiều ông lớn FDI khác cũng được hưởng lợi từ những ưu đãi
này?
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan: Thực tế đúng là như vậy.
Việc chúng ta ưu đãi quá mức cho Formosa với
quy mô lớn như vậy đã làm bật các nhà đầu tư đàng hoàng, uy tín ra. Dù vốn làm
cùng ngành nhưng họ không thể nào có được điều kiện như Formosa nên buộc phải
rút lui. Việc này tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh ngay giữa những doanh
nghiệp nước ngoài với nhau. Và với trường hợp của Formosa, chúng ta đã nhận
được một nhà đầu tư tồi. Tất cả thiết bị công nghệ là của Trung Quốc. Đằng sau
Formosa , nhà thầu chính của họ là công ty MCC của Trung Quốc.
Đối với doanh nghiệp trong nước thì những ưu đãi với
Formosa đã tràn lấn doanh nghiệp trong nước. Các doanh nghiệp thép của chúng ta
thường xuyên kêu ca rằng nhà nước cho quá nhiều doanh nghiệp nước ngoài
mới vào, gây nên sự cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường. Với những
cơ chế thuế và ưu đãi dành cho nước ngoài như vậy, sẽ càng gây thêm sức ép và
sự thua thiệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở trong nước.
Thực tế thời gian qua, không chỉ mình Formosa mà
nhiều doanh nghiệp FDI khác cũng nhận được những ưu đãi trên. Tuy
nhiên không phải doanh nghiệp FDI nào cũng xấu xí. Nhiều doanh nghiệp nước
ngoài hoạt động vẫn rất tốt và có uy tín, được đánh giá cao.
____
Mời xem thêm: Formosa được
hoàn thuế 13.000 tỷ: Con số biết nói (ĐV).
Formosa được hoàn thuế 13.000
tỷ: Con số biết nói
Đất Việt.
(Tài chính)
- Việc cục thuế Hà Tĩnh hoàn thuế cho Formosa Hà Tĩnh hơn 13.000 tỷ đồng là
minh chứng cho thấy doanh nghiệp FDI được hưởng nhiều ưu đãi.
- Tổng cục
Thuế lại nhắc Big C nộp thuế chuyển nhượng
- Tổng cục
thuế yêu cầu dừng hỗ trợ về thuế cho Formosa
Phản cảm?
Trong báo cáo vừa
trình Bộ tài chính, Tổng cục thuế cho biết, từ năm 2014 đến tháng 5/2016, Cục
thuế tỉnh Hà Tĩnh đã giải quyết hoàn thuế VAT cho Formosa Hà Tĩnh số tiền lên
tới 13.483,4 tỷ đồng. Bên cạnh đó, công ty này cũng nhận được nhận hàng loạt ưu
đãi khác sau sự kiện xô xát xảy ra ngày 13/5/2014.
Chia sẻ với Đất Việt
về con số trên, GS.TSKH Lê Du Phong, Nguyên quyền Hiệu trưởng trường ĐH
KTQD Hà Nội cho biết cá nhân ông hết sức bất ngờ khi nhận được thông tin trên.
“Tôi cũng thấy lạ,
Formosa đã sản xuất gì đâu mà được hoàn thuế. Số tiền hơn 13.000 tỷ đồng là một
số tiền lớn. Nếu so với con số Formosa phải bồi thường cho phía Việt Nam sau sự
cố ô nhiễm môi trường biển miền Trung thì còn lớn hơn. Việc một doanh nghiệp
từng nhập nhiều hóa chất độc hại và xả thải ra môi trường biển nước ta được
nhận hoàn thuế và nhiều hỗ trợ ưu đãi khác, tôi thấy rất phản cảm”, PGS.TS
Phong nhấn mạnh.
Cũng so sánh với số
tiền 500 triệu USD, tương đương 11.500 tỷ đồng mà Formosa trả cho phía Việt
Nam, TS. Lưu Bích Hồ - Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển nhấn mạnh:
“Như vậy là chúng ta
đẩy mạnh thu hút FDI nhưng cuối cùng không được gì, thậm chí còn phải bù lỗ.
Trường hợp của Formosa là minh chứng cho việc các doanh nghiệp FDI được nhận
quá nhiều những ưu đãi, dẫn đến những sự bất hợp lý, tính cạnh tranh công bằng
đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước”.
|
|
|
Việc cục thuế Hà Tĩnh hoàn thuế cho Formosa Hà Tĩnh
hơn 13.000 tỷ đồng là minh chứng cho thấy doanh nghiệp FDI được hưởng nhiều
ưu đãi.
|
Theo TS Hồ, trong
nhiều thời điểm, chúng ta đã tiến hành thu hút FDI bằng mọi giá, rải thảm đỏ
với nhiều ưu đãi cho doanh nghiệp nước ngoài nên không thật sự nhận thức rõ yêu
cầu, mục đích cũng như cách làm việc với họ.
Tuy nhiên sau những
sai phạm của Formosa đã đến lúc Việt Nam nhìn nhận lại quá trình thu hút
đầu tư FDI cũng như cách quản lý, điều hành, giám sát.
“Vừa rồi chúng ta hơi
dễ dàng về đất đai, thuế má, chế độ ưu đãi. Riêng Formosa Hà Tĩnh tôi cho rằng
đây là trường hợp hơi đặc biệt, bởi vì chúng ta chưa tìm hiểu kỹ trước đây về
doanh nghiệp này. Không phải doanh nghiệp FDI nào nhận được nhiều ưu đãi cũng
xấu.
Nhiều doanh nghiệp FDI
khác họ làm việc rất tốt như: Samsung của Hàn Quốc, các doanh nghiệp Nhật Bản
làm cũng tốt cả. Thậm chí ngay cả các nước Đông Nam Á cũng có nhiều nước làm
tốt như Singapore, Thái Lan, Malaysia. Quan trọng là chúng ta quản lý như thế
nào. Đã đến lúc Việt Nam phải có sự thay đổi trong chính sách, chiến lược thu
hút FDI”, TS Hồ nhấn mạnh.
Dừng hỗ trợ Formosa là
cần thiết
Một vấn đề khác PGS.TS
Lê Du Phong lưu ý trong báo cáo của Tổng cục thuế là đề nghị xin ý kiến Thủ
tướng kết thúc biện pháp hỗ trợ đối với Formosa trước thời điểm 1/9/2016 vì mắc
nhiều sai phạm.
Theo vị chuyên gia, dù
nhận được nhiều ưu đãi thế nhưng thực tế qua rà soát, kiểm tra, cơ quan thuế,
hải quan đã phát hiện nhiều sai phạm của Formosa như: kê khai, áp mã HS chưa
đúng với quy định hiện hành, dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp đối với mặt
hàng kết cấu thép tiền chế dạng tháp và các bộ phận rời kèm theo dùng để lắp
ghép nhà xưởng…
Do vậy, GS.TSKH
Lê Du Phong cho rằng quyết định dừng hỗ trợ ưu đãi đối với Formosa là việc nên
làm và cần phải làm ngay để thể hiện sự cương quyết của Đảng, nhà nước trước
những sai phạm của doanh nghiệp này.
“Việc Formosa vi phạm
thì Tổng cục thuế đã chỉ rõ rồi. Trước đó, Bộ TNMT cũng chỉ ra 53 sai phạm của
doanh nghiệp này, trong đó có việc tự ý chuyển đổi công nghệ xử lý cốc khô sang
cốc ướt gây nguy hại cho môi trường.
Formosa sai phạm như
vậy thì việc chấm dứt hỗ trợ là đúng và cần thiết. Với những ưu đãi mà Formosa
được hưởng thì họ ngồi chơi cũng có lợi rồi. Trong khi những doanh nghiệp Việt
Nam phải nộp mấy chục % thuế. Như vậy là tạo nên sự bất công bằng giữa các
doanh nghiệp”, GS.TSKH Lê Du Phong nói.
Trong khi đó, TS. Lưu
Bích Hồ cho rằng, Việt Nam cần xem xét và làm đúng theo các quy định của pháp
luật đối với những sai phạm của Formosa.
“Tổng cục thuế đã có
đề nghị và Bộ Tài chính đang xem xét. Chính phủ cũng đang quan tâm đến vấn đề
này. Chúng ta phải kiên trì giải quyết để tạo môi trường kinh doanh lành mạnh,
công bằng”, TS Hồ nêu quan điểm.
Nhanh chóng thay đổi
chính sách với FDI
Dù thừa nhận đầu tư
FDI hiện nay vẫn đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế nước ta,
tuy nhiên TS Lưu Bích Hồ nhấn mạnh, đã đến lúc Việt Nam cần phải thay đổi chính
sách trong việc kêu gọi cũng như thu hút đầu tư nước ngoài.
