CSGT trưng dụng tài sản cá nhân, tổ chức: Luật quy định thế nào?
(PLO)- Theo Luật Trưng
mua, trưng dụng tài sản thì thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản được trao
cho một số bộ trưởng và một các chủ tịch UBND cấp tỉnh và thẩm quyền này không
được ủy quyền phân cấp.
Ngày 4-1, Bộ Công an đã
ban hành Thông tư 01/2016/TT-BCA quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội
dung tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ của cảnh sát giao thông (CSGT).
Thông tư này có hiệu lực thi hành từ ngày 15-2 và thay thế Thông tư 65/2012
ngày 30-10-2012 của bộ trưởng Bộ Công an.
Thông tư 01 không có nhiều
thay đổi so với Thông tư 65, tuy nhiên trong thời điểm hiện tại do các báo đưa
tin nhắc lại các quyền hạn của CSGT đã làm xới lại một số quy định dư luận đặc
biệt quan tâm dù những quy định này đã được ban hành trước đó tại Thông tư 65.
Cụ thể,
khoản 6 Điều 5 Thông tư 01/2016/TT-BCA quy định quyền hạn của CSGT nêu rõ: “Được trưng dụng các loại phương tiện giao thông; phương tiện thông
tin liên lạc; các phương tiện, thiết bị kỹ thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá
nhân và người điều khiển; sử dụng các phương tiện, thiết bị đó theo quy định của
pháp luật”.
Thực tế
quy định về trưng dụng tài sản không phải mới, tuy nhiên nhiều bạn đọc đã bày tỏ
sự băn khoăn lo ngại đối với quy định này.
Bạn đọc Bình Thái hoang mang: “Trời, theo quy định này thì thoáng cái trưng cái xe bắt cướp,
trưng cái luôn cái điện thoại rồi… chạy mất tiêu (trường hợp khẩn cấp, mà khẩn
cấp thì mới trưng dụng). Sau đó thì biết đường đâu mà lần. Lại phiền người dân
lên phường khai báo ngày nào, đoạn nào, hay địa điểm nào anh CSGT nào đó trưng
dụng đồ, rồi phải đợi xem xét kiểm tra vụ việc coi có đúng không, rồi đời coi
xem ai chịu trách nhiệm về việc đó. Rồi lỡ như đang chở hàng hóa, hay hợp đồng
kinh doanh bạc triệu đi giao mất tiêu cái xe sao mà đi? trong túi đem ít tiền
sao gọi taxi (xe ôm)? thế là ảnh hưởng trực tiếp đến mọi thứ tài chính, kinh tế
này nọ của cá nhân hoặc tổ chức rồi… Nói chung luật mới này chưa nói rõ ràng,
gây hoang mang quá”.
Cũng có ý
kiến cho rằng Thông tư 01 cho phép CSGT được quyền trưng dụng tài sản là quy định
trái luật.
Vậy,
theo quy định pháp luật, việc trưng dụng tài sản được quy định thế nào, tài sản
bị trưng dụng hư hỏng thì được bồi thường ra sao?
Luật
Trưng mua, trưng dụng tài sản số 15/2008/QH12 đã
giải thích cụm từ “Trưng dụng tài sản” như sau: “Trưng dụng tài sản là việc Nhà nước sử dụng có thời hạn
tài sản của tổ chức, cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng dân cư thông qua quyết định
hành chính trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi
ích quốc gia”.
Khoản 1
Điều 4 luật này cũng nêu rõ nguyên tắc trưng mua, trưng dụng tài sản như sau: “Việc trưng mua, trưng dụng tài sản chỉ được thực hiện trong trường
hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia”.
|
Tài sản thuộc đối tượng trưng dụng gồm: Nhà, đất và tài
sản khác gắn liền với đất; máy móc, thiết bị, phương tiện giao thông vận tải,
thông tin liên lạc và phương tiện kỹ thuật khác.
|
Điều kiện trưng dụng tài sản
Việc trưng dụng tài sản
chỉ được thực hiện khi Nhà nước có nhu cầu sử dụng tài sản mà các biện pháp huy
động khác không thực hiện được, thuộc một trong các trường hợp sau:
- Khi đất
nước trong tình trạng chiến tranh hoặc trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng
theo quy định của pháp luật về quốc phòng và pháp luật về tình trạng khẩn cấp;
- Khi an
ninh quốc gia có nguy cơ bị đe dọa theo quy định của pháp luật về an ninh quốc
gia;
- Khi mục
tiêu quan trọng về an ninh quốc gia có khả năng bị xâm phạm hoặc cần được tăng
cường bảo vệ theo quy định của pháp luật về quốc phòng và pháp luật về an ninh
quốc gia;
- Khi phải
đối phó với nguy cơ hoặc để khắc phục thảm họa do thiên tai, dịch bệnh gây ra
trên diện rộng hoặc nếu không ngăn chặn kịp thời sẽ gây hậu quả nghiêm trọng đến
tính mạng, sức khỏe và tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước.
CSGT chặn bắt xe vi phạm giao thông. Ảnh: zing
Thẩm
quyền trưng dụng tài sản
Thẩm quyền
quyết định trưng dụng tài sản gồm các bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ Quốc phòng, Bộ
Công an, Bộ GTVT, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế, Bộ Công
Thương, chủ tịch UBND cấp tỉnh.
Luật cũng
nhấn mạnh: Người có thẩm quyền trên không được phân cấp thẩm quyền quyết định
trưng dụng tài sản.
Quyết định
trưng dụng tài sản phải được thể hiện bằng văn bản; trường hợp đặc biệt không
thể ra quyết định bằng văn bản thì người có thẩm quyền quyết định trưng dụng
tài sản được quyết định trưng dụng tài sản bằng lời nói để thực hiện nhiệm vụ
được giao nhưng phải có giấy xác nhận (giấy xác nhận phải ghi rõ họ tên, chức vụ,
đơn vị công tác của người có thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản; tên, địa
chỉ của người có tài sản trưng dụng hoặc người đang quản lý, sử dụng hợp pháp
tài sản; tên, chủng loại, số lượng, hiện trạng của từng tài sản trưng dụng; mục
đích, thời hạn trưng dụng; tên, địa chỉ của tổ chức, họ tên và địa chỉ của cá
nhân được giao quản lý, sử dụng tài sản trưng dụng).
Chậm nhất
là 48 giờ, kể từ thời điểm quyết định trưng dụng tài sản bằng lời nói, cơ quan
của người đã quyết định trưng dụng tài sản bằng lời nói có trách nhiệm xác nhận
bằng văn bản việc trưng dụng tài sản và gửi cho người có tài sản trưng dụng một
bản.
Quyền sở
hữu tài sản trưng dụng vẫn thuộc về người có tài sản trưng dụng; quyền quản lý,
sử dụng tài sản trưng dụng trong thời gian trưng dụng thuộc về Nhà nước.
Người
có tài sản được bồi thường thiệt hại
Người có
tài sản trưng dụng có nghĩa vụ chấp hành quyết định trưng dụng tài sản và được
hoàn trả tài sản trưng dụng và bồi thường thiệt hại do việc trưng dụng tài sản
gây ra.
Thời hạn
trưng dụng tài sản bắt đầu từ khi quyết định trưng dụng có hiệu lực thi hành đến
không quá 30 ngày và được gia hạn thêm không quá 15 ngày.
Trường hợp
quyết định trưng dụng tài sản đã được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật
mà người có tài sản trưng dụng không chấp hành thì sẽ bị cưỡng chế. Chủ tịch
UBND cấp huyện nơi có tài sản trưng dụng tổ chức cưỡng chế thi hành.
CSGT kiểm soát trên đường. Ảnh: congluan
Tài sản
trưng dụng bị mất, bị hư hỏng; bị thiệt hại về thu nhập do việc trưng dụng tài
sản trực tiếp gây ra sẽ được bồi thường thiệt hại. Đơn yêu cầu bồi thường gửi đến
cơ quan đã trưng dụng tài sản
Mức bồi
thường thiệt hại do hai bên thỏa thuận. Trường hợp không thỏa thuận được thì
người quyết định trưng dụng tài sản quyết định mức bồi thường. Nếu người có tài
sản trưng dụng không đồng ý với mức bồi thường này thì vẫn phải chấp hành nhưng
có quyền khiếu nại.
Tiền bồi
thường thiệt hại do việc trưng dụng tài sản gây ra được chi trả một lần trong
thời hạn không quá 30 ngày, kể từ ngày hoàn trả tài sản. Trường hợp chậm trả tiền
bồi thường thiệt hại thì phải thanh toán tiền lãi theo lãi suất ngân hàng.
|
Tài
sản trưng dụng bị mất thì được bồi thường bằng tiền.
-
Mức bồi thường bằng tiền được xác định căn cứ vào giá thị trường của tài sản
cùng loại hoặc tài sản có cùng tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng, mức độ hao
mòn với tài sản đã trưng dụng trên thị trường tại thời điểm thanh toán.
- Trường hợp tài
sản bị mất đã được mua bảo hiểm, đóng lệ phí trước bạ thì mức bồi thường bao
gồm cả chi phí mua bảo hiểm và lệ phí trước bạ.
Trường
hợp tài sản trưng dụng bị hư hỏng thì được bồi thường các khoản chi phí có
liên quan theo giá thị trường tại thời điểm hoàn trả tài sản để tự sửa chữa,
khôi phục lại tài sản...
|
Như vậy,
có thể nói Luật trưng mua, trưng dụng đã quy định khá chặt chẽ, chi tiết về
việc trưng dụng tài sản cá nhân, tổ chức. Về nguyên tắc, các quy định dưới luật
liên quan đến vấn đề trưng mua, trưng dụng tài sản phải tuân thủ theo các nội
dung được quy định trong luật này.
Nhiều ý
kiến thắc mắc: Quy định tại thông tư 01/2016 trao cho CSGT có thẩm quyền trưng
dụng tài sản của cá nhân, tổ chức liệu có phù hợp với Luật Trưng mua, trưng dụng
tài sản do Quốc Hội ban hành?
Hiện chưa có thêm bất cứ
văn bản nào hướng dẫn cụ thể về việc trưng dụng tài sản trong các tình huống có
thể trưng dụng liên quan đến quyền hạn, nhiệm vụ của CSGT. Nên chăng phải có văn
bản hướng dẫn cụ thể để làm rõ quy định này, tránh gây băn khoăn, lo lắng trong
dư luận như hiện nay.
Bạn đọc đang chờ câu trả
lời thỏa đáng từ phía cơ quan ban hành Thông tư 01/2016 là Bộ Công an.
|
Những hành vi bị nghiêm cấm
-
Trưng dụng tài sản không đúng đối tượng, điều kiện, thẩm quyền và trình tự,
thủ tục theo quy định của Luật này.
-
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong việc trưng dụng tài sản để tham ô, tham
nhũng, trục lợi hoặc vì mục đích cá nhân khác.
-
Quản lý, sử dụng tài sản trưng dụng trái với quy định của pháp luật...
(Điều 12, Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản
2008)
|
LIÊN THANH
