Nghĩ gì về lời hứa nhân quyền của VN với Hoa Kỳ và Châu Âu
Gia
Minh, biên tập viên RFA, Bangkok
2015-08-09
Vấn đề nhân quyền lại được ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đặt
ra trong chuyến công du Việt Nam mới kết thúc vào cuối tuần qua. Ủy hội Châu Âu
trong văn kiện thông báo kết thúc cơ bản đàm phán Hiệp định Thương Mại Tự Do
với Việt Nam cũng nêu ra những ràng buộc về nhân quyền đối với chính quyền Hà
Nội.
Những người đang đấu tranh cho quyền con người tại Việt Nam
nhận định ra sao đối với những tín hiệu đó?
US, EU và vấn đề nhân quyền tại Việt Nam
Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ John Kerry trong trả lời câu hỏi
của hãng thông tấn Pháp AFP nêu ra tại cuộc họp báo chung với người tương nhiệm
Việt Nam tại Hà Nội vào ngày 7 tháng 8 vừa qua nói rõ ‘ Và chúng tôi
tiếp tục thúc giục Việt Nam cải tổ một số luật mà có thể được sử dụng nhằm bắt
bớ và kết án ai đó bày tỏ quan điểm một cách ôn hòa. Đây là chuyện mà rõ ràng
chúng tôi cho là không nên xảy ra.’
Ông ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry cũng nhắc lại lời của chủ
tịch nước Trương Tấn Sang nói với ông vào cuộc tiếp kiến trước đó rằng nhân
quyền là điều mà Việt Nam muốn cấp cho người dân và Việt Nam cần phải cải thiện
và tạo ra thay đổi.
Vào ngày 4 tháng 8. Ủy hội Châu Âu ra thông cáo báo chí về
việc Liên minh Châu Âu- EU và Việt Nam đạt được thỏa thuận trên nguyên tắc về
mậu dịch tự do. Trong thông cáo báo chí cũng như biên bản ghi nhớ kèm theo có
nêu rõ thỏa thuận về mậu dịch tự do-FTA cũng có liên kết ràng buộc pháp lý với
Thỏa thuận Hợp tác và Đối tác-PCA ký vào tháng 6 năm 2012 chi phối mối quan hệ
toàn diện giữa EU và Việt Nam, theo đó bảo đảm rằng nhân quyền, dân chủ và pháp
trị là những yếu tố thiết yếu của những mậu dịch song phương. Trong trường hợp
xảy ra những vi phạm nghiêm trọng những yếu tố thiết yếu này thì sẽ có quyền
tiến hành những biện pháp thích hợp mà cũng liên quan đến FTA, cả việc ngưng
thỏa thuận này.
Điều này nghe hoài (cười) chán lỗ tai rồi! Từ xưa nay rồi họ
nói nhiều lần chứ đâu phải một lần mà họ có thực hiện đâu. Họ hứa nhưng rồi
‘nói một đằng, làm môt nẻo’; không bao giờ họ thực hiện lời hứa
dân oan Bùi thị Thành
Lạc quan dè dặt
Đối với những người đang tích cực đấu tranh cho quyền con
người tại Việt Nam thì những lên tiếng và thỏa thuận mạnh mẽ thúc giục chính
quyền Hà Nội cải thiện thành tích nhân quyền như thế có tạo ra được sự khích lệ
lớn lao cho công việc họ làm lâu nay hay không?
Cô giáo dân oan Bùi thị Thành, từ Sài Gòn đưa ra nhận định
của bản thân trước những hứa hẹn mới về nhân quyền từ các cấp lãnh đạo của Việt
Nam với những đối tác nước ngoài:
“ Điều này nghe hoài (cười) chán lỗ tai rồi! Từ xưa nay rồi
họ nói nhiều lần chứ đâu phải một lần mà họ có thực hiện đâu. Họ hứa nhưng rồi
‘nói một đằng, làm môt nẻo’; không bao giờ họ thực hiện lời hứa.
Họ giả vờ để khi vào được rồi, đạt được phần lợi rồi, xong
lại quay ra đàn áp tiếp dân chứ làm sao … Bản chất của họ như vậy rồi!”
Chị Nguyễn Thị Thúy ở Đồng Linh, Hải Phòng, người đang cùng
gia đình giữ đất khiếu kiện và tham gia Hội Phụ nữ Nhân quyền Việt Nam, cũng có
đánh giá tương tự như của cô giáo Bùi Thị Thành:
“ Anh, mọi người cũng
như tôi đều biết tại Việt Nam cộng sản chỉ nói và để đó thôi chứ thực hành là
không có. Dân oan Việt Nam các nơi ngày nào cũng bị chà đạp bất công và bị đàn
áp dã man … Người dân Việt Nam mất tin tưởng đối với cộng sản Việt Nam rồi ạ.
Anh, mọi người cũng như tôi đều biết tại Việt Nam cộng sản
chỉ nói và để đó thôi chứ thực hành là không có. Dân oan Việt Nam các nơi ngày
nào cũng bị chà đạp bất công và bị đàn áp dã man … Người dân Việt Nam mất tin
tưởng đối với cộng sản Việt Nam rồi ạ
Chị Nguyễn Thị Thúy
Theo tôi nghĩ nếu có phải làm thì họ chỉ làm để đạt được mục
đích của họ thôi, chứ dân Việt Nam mấy chục năm nay sống trong sự cai trị độc
tài, độc quyền của họ nên khó có nhân quyền thực chất cho người dân.
Họ cam kết với người Mỹ để đạt được việc của họ thôi. Còn có
( nhân quyền) thì để sau này mới biết được, còn trước mắt chưa có cái gì để
người dân tin tưởng.”
Bà Đặng thị Ngọc Minh, cựu tù nhân lương tâm và là mẹ của tù
nhân lương tâm Nguyễn Đặng Minh Mẫu hiện thụ án 8 năm tù tại Trại 5 Yên Định
Thanh Hóa, cũng tỏ ra dè dặt trước những yêu cầu và cam kết về nhân quyền mà bà
biết được:
“ Tôi hy vọng Việt Nam làm gì cũng sẽ phải thay đổi; nhưng
họ thay đổi từng bước chứ không làm một lần mạnh mẽ để cho mình thấy có sự thay
đổi về đường lối chính sách của họ.
Tôi nghĩ với áp lực của Hoa Kỳ và đồng bào ở hải ngoại, tôi
hy vọng khi Việt Nam tham gia hiệp ước kinh tế Xuyên Thái bình dương- TPP thì
Việt Nam sẽ thay đổi và chắc chắn các tù nhân lương tâm sẽ được trả tự do và
Việt Nam cũng sẽ có nhân quyền; nhưng tôi nghĩ họ sẽ không bỏ đảng, vẫn muốn
nắm đảng cộng sản nên theo tôi nghĩ sự thay đổi của họ cũng không được tích cực
lắm!”
Thực tế ‘nói và làm’
Tôi nghĩ với áp lực của Hoa Kỳ và đồng bào ở hải ngoại, tôi
hy vọng khi VN tham gia hiệp ước TPP thì VN sẽ thay đổi và chắc chắn các tù
nhân lương tâm sẽ được trả tự do và VN cũng sẽ có nhân quyền; nhưng tôi nghĩ họ
sẽ không bỏ đảng, vẫn muốn nắm đảng cộng sản nên theo tôi nghĩ sự thay đổi của
họ cũng không được tích cực lắm
Đặng thị Ngọc Minh
Chính qua thực tế lâu nay tại Việt Nam khi mà vẫn có cách
biệt lớn giữa việc thực thi chính sách ở cấp trung ương và địa phương, cũng như
tình trạng ‘lời nói không đi đôi với việc làm’ khiến những nhà hoạt động và
những người dân phải trực tiếp làm việc với các cơ quan công quyền Việt Nam tỏ
ra dè dặt và thiếu tin tưởng như vừa nêu. Theo họ chỉ có thời gian mới cho thấy
thực tâm trong việc cải thiện vấn đề nhân quyền của giới chức Hà Nội.
Trong khi chờ đợi, những người đấu tranh cho biết họ vẫn
tiếp tục công việc đang theo đuổi dù rằng cách thức giải quyết của chính quyền
chỉ là những lời hứa suông.
Cô giáo Bùi thị Thành cho biết nhân viên an ninh đích thân
cảnh báo không cho bà được đến tại những cơ quan tiếp dân, giải quyết khiếu kiện
mà Nhà nước và đảng lập nên. Bà từng bị xịt hơi cay khi đến những nơi đó. Theo
bà thì dường như người dân khiếu kiện đang ở trong tình trạng bế tắc. Có những
cụ già trên 80 đã phải khiếu kiện mấy mươi năm rồi và không biết đến khi nhắm
mắt có được giải quyết hay không.
Trong khi đó cựu tù nhân lương tâm Đặng thị Minh Mẫn thì
thấy tình tình của những nhóm đấu tranh có khả quan hơn. Chị Nguyễn Thị Thúy
tại Hải Phòng thì xác định cuộc đấu tranh sẽ kéo dài và có thể phải chịu hy
sinhm mất mát.
Trong một trả lời phỏng vấn của chúng tôi sau
khi tổng bí thư đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng được tổng thống Hoa Kỳ
tiếp đón tại Phòng Bầu Dục- Nhà Trắng hồi ngày 7 tháng 7 vừa qua, giáo sư
Jonathan London từ Đại Học Hồng Kong nói rằng để tạo được niềm tin thì hãy thực
thi những gì đã nói.
