'Có vấn đề' về phương pháp xếp hạng VN là
quốc gia hạnh phúc thứ 5 thế giới
22.07.2016
Báo Independent của Anh hôm 21/7 đưa tin Việt Nam đứng thứ 5 trong
danh sách 10 nước hạnh phúc nhất thế giới. Đây là kết quả đánh giá về Chỉ số
Hành tinh Hạnh phúc của Quỹ Tân Kinh tế học ở Anh. Chỉ số này đo lường mức độ
hạnh phúc của một nước trong mối liên hệ với sự no đủ, tuổi thọ và bất bình
đẳng xã hội rồi chia cho mức độ tác động đến sinh thái của đất nước.
Sau khi tin này được báo chí trong nước đưa lại, nhiều người Việt
Nam đã bày tỏ trên mạng xã hội rằng kết quả đó chỉ nên coi là tính tham khảo vì
trên thực tế mức độ hài lòng với cuộc sống ở Việt Nam còn thấp, chưa nói đến
hạnh phúc.
Chỉ
số Hành tinh Hạnh phúc đo lường mức độ hạnh phúc của một nước trong mối liên hệ
với sự no đủ, tuổi thọ và bất bình đẳng xã hội rồi chia cho mức độ tác động đến
sinh thái của đất nước.
Chia sẻ với quan điểm vừa kể, Tiến sỹ Khuất Thu Hồng, Viện trưởng
Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội tại Hà Nội, chỉ ra rằng phương pháp phỏng
vấn, lấy mẫu ở Việt Nam của Quỹ Tân Kinh tế học có thể không đúng đối tượng. Bà
nói với VOA:
“Tôi cho rằng tất cả các tiêu chí đó của Việt Nam đều có vấn đề.
Tuổi thọ của Việt Nam cũng không phải là cao. Về môi trường thì rõ ràng là có
quá nhiều vấn đề. Việc khai thác tài nguyên của Việt Nam từ trước đến nay rất
là không bền vững. Việt Nam đang ở trong thời kỳ mà cái phân tầng xã hội nó
càng ngày càng lớn. Ở Việt Nam có một số những người rất giàu, còn lại có những
người rất nghèo. Cái bất bình đẳng tôi nghĩ nó khá là rõ. Nếu mà nói về bình
đẳng thì cũng rất là khó để xếp Việt Nam ở một cái top cao của hạnh phúc. Tôi
cảm thấy những cái đánh giá, nghiên cứu đấy có thể rất có vấn đề về phương
pháp”.
Tỏ ý nghi ngờ về tính đáng tin cậy trong cách đánh giá về vấn đề
sinh thái, môi trường, chị Mai Mai Hương, một cựu ký giả có 14 năm viết về các
chủ đề văn hóa, xã hội hiện sống ở thành phố Hồ Chí Minh, nêu ý kiến như sau
với VOA:
“Riêng về vấn đề sinh thái thì rõ ràng là không chính xác vì là
trong năm qua Việt Nam đã đối mặt với các vấn đề về môi trường rất là trầm
trọng, đặc biệt là vụ cá chết. Nhưng mà tại sao ở một quốc gia mà cá chết dọc
bờ biển đến 200 kilomet mà lại vẫn đạt được một số đỉnh cao về sinh thái thì
cũng không rõ lắm về cách tính của họ”.
Thảm họa ô nhiễm biển do hãng Formosa gây ra ở Hà Tĩnh làm cá chết
ở vùng biển 4 tỉnh đã khiến ngư dân các tỉnh miền trung vẫn điêu đứng từ tháng
4 đến nay.
Anh Nguyễn Văn Mộng, một người dân ở thôn Cồn Sẻ, ven biển tỉnh
Quảng Bình, ngay sát nơi khởi nguồn thảm họa cá chết, khi được hỏi cá nhân anh
và người dân địa phương có hạnh phúc với tình hình môi trường và các mặt khác
của đời sống hiện nay hay không, đã trả lời:
“Không hạnh phúc được tí mô anh ạ. Toàn là bất an đến giờ, hạnh
phúc chi anh”.
Đây không phải là lần đầu tiên Việt Nam nằm trong nhóm các nước
hạnh phúc nhất thế giới. Nhiều tổ chức quốc tế khác, kể cả Viện Gallup của Mỹ,
trong các năm trước như 2009, 2012 cũng từng xếp Việt Nam trong số các nước
hạnh phúc hàng đầu thế giới với căn cứ vào các tiêu chí khác nhau.
Mặc dù vậy, bất cứ khi nào các kết quả như vậy được đưa ra, luôn
có đông đảo người Việt Nam cho rằng việc xếp hạng đó không phản ánh đúng thực
tế. Để có đánh giá chính xác hơn về mức độ cảm nhận hạnh phúc ở Việt Nam, Tiến
sỹ Hồng nêu ra yếu tố cần được tập trung nhất vào:
“Hiện nay có lẽ thiết thực nhất là chữ an toàn. An toàn đây là nói
an toàn trong thực phẩm, an toàn giao thông, an toàn trong môi trường xã hội.
Những cái mâu thuẫn xã hội hiện nay rất dễ dàng bùng nổ. An toàn nói chung ở
Việt Nam bây giờ tôi nghĩ là rất là có vấn đề. Tôi nghĩ đối với người Việt Nam
thì có lẽ đấy là một trong những vấn đề hết sức là ưu tiên. Thế rồi là vấn đề ô
nhiễm môi trường. Cái môi trường sống hiện nay cũng không an toàn. Môi trường
tự nhiên đang bị phá hủy”.
Bà viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội cũng gợi ý cần
chú ý đến các dịch vụ xã hội cơ bản như dịch vụ giáo dục, y tế. Các khảo sát
của chính một số cơ quan ở Việt Nam gần đây đã chỉ ra rằng người dân Việt Nam
“hoàn toàn không hài lòng” vào các dịch vụ này. Bà Hồng bình luận:
“Nếu mà các vấn đề an toàn như tôi vừa nói đang có vấn đề, rồi
những dịch vụ xã hội cơ bản cũng chưa đáp ứng thế thì khó có thể nói là người
Việt Nam cảm thấy hạnh phúc được”.
Tiến sỹ Hồng cũng nhắc đến thực tế là hiện nay đang ngày càng có
nhiều người Việt Nam đi định cư ở nước ngoài. Mới đây, Quốc hội Việt Nam đã
không công nhận tư cách đại biểu của nữ doanh nhân Nguyễn Thị Nguyệt Hường sau
khi phát hiện bà này đã xin quốc tịch Malta cho cả gia đình. Trên bình diện
rộng hơn, Tiến sỹ Lê Đăng Doanh cho VOA biết trong hai năm nay số người giàu và
doanh nhân Việt Nam xin quốc tịch nước ngoài đã tăng lên rất nhiều.
Bà Khuất Thu Hồng nhận xét rằng “việc đó thể hiện chắc chắn là có
nhiều người không hài lòng với cuộc sống ở đây”.
Theo cách đánh giá của Quỹ Tân Kinh tế học Anh, nước Costa Rica
nhỏ bé ở Nam Mỹ là nước hạnh phúc nhất thế giới. Quỹ cho hay đứng thứ nhì là
Mexico mặc dù nước này có nạn tham nhũng và bạo lực băng đảng hoành hành. Trong
nhiều năm nay, đã có một số lượng lớn người dân Mexico tìm nhiều cách để nhập
cư vào Mỹ để tìm kiếm các cơ hội kinh tế trong khi Mỹ chỉ xếp hạng 108 về hạnh
phúc trong bảng kết quả vừa rồi.
