Một
số điểm cần lưu ý trước khi đi Việt Nam
Ngày 1 tháng 6, 2016
Trong mấy ngày qua, nhiều người đã gọi điện thoại,
email hay nhắn qua Skype cho tôi để bày tỏ nỗi lo âu về tình trạng bặt vô âm
tín của cô Khưu Hiền Duyên sau khi bị công an bắt giam. Để trả lời chung, tôi
xin báo là sáng nay cô ấy đã có mặt ở phi trường để về lại Hoa Kỳ, theo thông
tin từ thân nhân.
Nhân việc này, tôi muốn nhắc lại một số điểm mà
những người Mỹ gốc Việt nên lưu tâm trước khi đi Việt Nam:
(1) Luôn luôn báo trước cho văn phòng Công Dân
Vụ của toà lãnh sự Hoa Kỳ biết về lịch trình và lộ trình của mình khi ở Việt
Nam. Trước khi di chuyển đến một thành phố khác, cũng nên báo trước. Xem thêm
chi tiết: http://machsongmedia.com/vietnam/quanhemyviet/1101-2016-05-21-18-28-52.html
(2) Ghi xuống các số điện thoại
của bộ phận Công Dân Vụ và chia sẻ chúng với thân nhân ở Việt Nam và ở Hoa Kỳ
để họ liên lạc và báo tin trong trường hợp mình bị bắt giữ.
Cô Khưu Hiền Duyên (góc phải) và Cô Nancy Nguyễn tại Quốc Hội Hoa
Kỳ, ngày 18 tháng 6, 2016 (ảnh BPSOS)
(3) Nhớ rằng theo quy ước chung,
công dân Hoa Kỳ có quyền giữ im lặng cho đến khi nói chuyện được với giới chức
lãnh sự Hoa Kỳ. Họ sẽ cho biết là những câu hỏi nào cần trả lời (như về nghề
nghiệp, thành phố cư ngụ, lý do đến Việt Nam…), ngoài ra thì không cần thiết
trả lời. Quy tắc này được đặt ra để tránh việc bị ép cung. Khi nói chuyện với
toà lãnh sự Hoa Kỳ, đấy là cơ hội để báo cho họ biết sự thật về phần mình, để
sau đó chính quyền Việt Nam sẽ khó dựng chuyện hay ép nhận tội khống.
(4) Chính quyền Việt Nam và Hoa Kỳ
đã cam kết để cho toà lãnh sự của mỗi quốc gia tiếp cận công dân của họ nội
trong vòng 96 tiếng từ khi công dân bị bắt giam.
(5) Nếu cảm thấy cần, trước khi
rời Hoa Kỳ nên yêu cầu dân biểu và thượng nghị sĩ của mình gởi văn thư gởi gắm
với Toà Đại Sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam. Như vậy, khi hữu sự thì sẽ thuận tiện cho
thân nhân ở Hoa Kỳ yêu cầu dân biểu và thượng nghị sĩ cấp thời can thiệp.
(6) Sau khi đã được trả tự do, nên
viết bản tường trình để gởi cho Bộ Ngoại Giao, Toà Đại Sứ và các dân biểu và
thượng nghị sĩ của mình. Nếu chính quyền Việt Nam đối xử bất nhã với công dân
Hoa Kỳ, chính phủ Hoa Kỳ có nghĩa vụ lên tiếng phản đối. Ngay cả khi công dân
không bị bắt mà chỉ bị sách nhiễu, tống tiền, hăm doạ… thì cũng nên tường trình
với chính phủ Hoa Kỳ.
Ngoài ra, tôi cũng muốn lưu ý rằng cách ứng xử cần
uyển chuyển tuỳ theo trường hợp và hoàn cảnh. Trong trường hợp cô Nancy Nguyễn,
chúng tôi ra thông cáo và vận động một số vị dân biểu công khai lên tiếng tại
buổi họp báo ở Quốc Hội. Mục đích của chúng tôi là tạo tình trạng lúng túng về
mặt ngoại giao mà hai chính quyền Hoa Kỳ và Việt Nam cùng muốn giải quyết vì sự
việc xảy ra trùng với thời điểm công du Việt Nam của Tổng Thống Obama.
Tuy nhiên, trường hợp của Cô Hiền Duyên thì khác; cô
ấy bị bắt sau khi Tổng Thống Obama đã hoàn tất chuyến công du. Chúng tôi chọn
cách can thiệp trong âm thầm. Ngay khi được tin Cô Hiền Duyên bị bắt, gia đình
của cô ấy đã liên lạc với chúng tôi và chúng tôi đã báo động ngay với cả Bộ
Ngoại Giao Hoa Kỳ và Toà Đại Sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam. Bộ phận công dân vụ đã lập
tức nhập cuộc. Sau khi 96 tiếng đồng hồ trôi qua mà nhân viên lãnh sự vẫn chưa
tiếp cận được với Cô Hiền Duyên, chúng tôi yêu cầu chính phủ Hoa Kỳ phải tăng
áp lực và phản đối vì Việt Nam đã vi phạm quy ước. Chúng tôi giữ liên lạc
thường xuyên với Bộ Ngoại Giao và Toà Đại Sứ Hoa Kỳ cho đến khi Cô Hiền Duyên
được trả tự do.
Tôi cũng đã căn dặn những người quan tâm mà liên lạc
với chúng tôi là không nên làm ồn vấn đề trên Facebook, báo chí Việt ngữ… nhất
là trong “giới tranh đấu” nhằm tránh không để chính quyền Việt Nam vin vào đó
mà cáo buộc và kết tội khống. Nguyên tắc là, càng nhiều thông tin cho chính phủ
Hoa Kỳ và càng ít thông tin cho phía Việt Nam thì càng tốt.
Trên đây là một số chia sẻ và nhắc nhở để những
người Mỹ gốc Việt chuẩn bị trước khi đi Việt Nam và đối phó trong trường hợp
gặp khó khăn với chính quyền Việt Nam. Nghĩa vụ hàng đầu của chính phủ Hoa Kỳ
là bảo vệ công dân trên đất nước Hoa Kỳ và ở mọi nơi trên thế giới. Nếu
mọi người Mỹ gốc Việt đều hành xử đúng vị thế công dân Hoa Kỳ và quy cách trình
bày ở trên, chắc chắn chính quyền Việt Nam sẽ phải thay đổi cung cách hành xử
của họ đối với người Mỹ gốc Việt.
Ts. Nguyễn Đình Thắng
Tổng Giám Đốc kiêm Chủ Tịch
BPSOS
Tổng Giám Đốc kiêm Chủ Tịch
BPSOS
