Báo Động: Các tổ chức XHDS Việt Nam cần
cấp thời lên tiếng
Thực chất hay chỉ là hình thức
khi Quốc Hội Việt Nam cải tổ khung luật?
Trong
khoá họp tới đây, từ 20 tháng 10 đến 25 tháng 11, Quốc Hội Việt Nam sẽ bàn thảo
hay biểu quyết một số luật quan trọng như luật báo chí, tiếp cận thông tin, hội
đoàn, tôn giáo, hình sự, thủ tục hình sự... Đây là lúc các tổ chức xã hội
dân sự, các chuyên gia và người dân ở trong nước nói chung cần lên tiếng để chỉ
ra những bất cập và ảnh hưởng nội dung của các luật này. Khi thông qua rồi,
chúng sẽ đóng khung toàn xã hội trong nhiều năm tới mà khó thay đổi được.
Chính
quyền Việt Nam đang muốn chứng tỏ cho quốc tế, đặc biệt là Hoa Kỳ, rằng họ thay
đổi khung luật để đáp ứng những quan tâm về nhân quyền. Một mũi nhọn nhân quyền
mà chúng tôi thúc đẩy ở ngoài này là Việt Nam phải luật hoá các cam kết về nhân
quyền cũng như phải xoá bỏ các điều khoản vi phạm nhân quyền trong luật và các
văn bản dưới luật hiện hành. Xét vậy, đây là một nhượng bộ đáng kể của Đảng
Cộng Sản và chính quyền Việt Nam.
Tuy
nhiên, sự nhượng bộ này sẽ chỉ là hình thức nếu như nội dung luật vẫn không
thay đổi gì so với hiện trạng. Chẳng hạn, dự thảo của "Luật Về Hội"
báo hiệu một thái độ "ăn gian".
Phái
đoàn đa tôn giáo người Việt đã nêu quan ngại về Dự Thảo Luật Tôn Giáo của Việt
Nam tại buổi họp với Uỷ Hội Hoa Kỳ Về Tự Do Tôn Giáo, ngày 19/06/2015
Chương
II, Điều 9.3 của dự thảo quy định rằng một hội mới muốn chỉ được đăng ký hoạt
động khi "lĩnh vực hoạt động chính không trùng lắp với lĩnh vực hoạt động
chính của hội đã được thành lập hợp pháp trước đó trong cùng phạm vi hoạt
động". Trong suốt 40 năm ở miền Nam và 60 năm ở miền Bắc, người dân không
có quyền lập hội; trong khi đó Đảng Cộng Sản đã dàn dựng các tổ chức quần chúng
bao trùm cả xã hội trong mọi lĩnh vực, ở mọi địa bàn, dưới tán dù của Mặt Trận
Tổ Quốc. Như thế, với Điều 9.3 thì còn không gian nào cho các tổ chức xã hội dân
sự độc lập để được công nhận và hoạt động công khai?
Dự
thảo luật, ngay phần mở đầu, đã khẳng định tính cách "siêu hội" của
Mặt Trận Tổ Quốc và những tổ chức kiểm soát quần chúng do Đảng Cộng Sản lập ra
và điều động: "Luật không áp dụng với Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam, Công Đoàn
Việt Nam, Hội Nông Dân Việt Nam, Đoàn Thanh Niên Cộng Sản Thành Phố Hồ Chính
Minh, Hội Liên Hiệp Phụ Nữ Việt Nam, Hội Cựu Chiến Binh Việt Nam." Có
nghĩa là các tổ chức này nằm trên luật.
Không
những thế, Chương IV, Điều 25 của dự thảo quy định rằng "Hội hoạt động
thuộc lĩnh vực nào phải chịu sự quản lý nhà nước của cơ quan quản lý nhà nước
về ngành, lĩnh vực đó". Nghĩa là ngay khi được chấp nhận hoạt động, hội
phi chính phủ sẽ lập tức mất tính độc lập vì bị chính phủ quản lý.
Trên
đây chỉ là những điểm làm ví dụ để cho thấy các tổ chức xã hội dân sự, những
chuyên gia về luật, và những người dân quan tâm trong nước phải lên tiếng và
lên tiếng cấp thời đối với hàng loạt các dự thảo luật được xem xét hay biểu
quyết trong khoá họp sắp đến của Quốc Hội Việt Nam.
Đầu
năm nay, BPSOS đã báo động về bản thảo luật tôn giáo với các tổ chức tôn giáo ở
trong nước, hỗ trợ phần dịch thuật các quan điểm phản hồi rồi chuyển chúng đến
cơ quan LHQ hữu trách, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, Uỷ Hội Hoa Kỳ về Tự Do Gôn Giáo
Quốc Tế, Văn Phòng Cho Tự Do Tôn Giáo của Bộ Ngoại Giao Canada, và nhiều tổ
chức quốc tế chuyên về tự do tôn giáo. Qua đó, chúng tôi vận động quốc tế kêu
gọi Việt Nam chỉnh sửa nội dung cho phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế về nhân
quyền. Tại buổi đối thoại nhân quyền với Việt Nam ở Hà Nội vừa rồi, phái đoàn
Hoa Kỳ đã chính thức nêu quan ngại về nội dung của dự thảo luật này với phía
Việt Nam. Chúng tôi vẫn tiếp tục theo dõi diễn tiến về dự thảo luật tôn giáo.
Chúng
tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ cho sự lên tiếng về các dự thảo luật nói đến ở trên.
Hiện nay, một số tổ chức nhân quyền quốc tế có uy tín đã đồng ý cùng lên tiếng
về các luật này. Vấn đề còn lại là sự lên tiếng phải xuất phát từ chính xã hội
dân sự Việt Nam. Và sự lên tiếng này phải thực hiện gấp rút vì không còn nhiều
thời gian để ảnh hưởng đến những thay đổi luật pháp với tác động lâu dài đến
cuộc tranh đấu đòi nhân quyền và dân chủ cho Việt Nam.
Bài
và tài liệu liên quan:
Bản
thảo Luật Về Hội:
Các
Tổ Chức Tôn Giáo Trong Nước Cần Lên Tiếng
Vận
động tự do tôn giáo cho Việt Nam
