CÔ DÂU 14 TUỔI
VÀ HÀNH TRÌNH BỊ BÁN SANG TRUNG QUỐC.
BPSOS.
.LTS: Dưới đây là bài tường trình của Trà Mi,
VOA về một vụ bắt cóc và bán các cô gái Việt sang Trung Quốc. Trong 7 năm qua,
CAMSA đã giải cứu trực tiếp hay hỗ trợ giải cứu cho 11 nghìn nạn nhân, trong đó
có gần 10 nghìn là người Việt. Với khả năng hoạt động trên bình diện rộng lớn,
CAMSA là một trong những tổ chức hàng đầu trên thế giới về phòng, chống buôn
người. BPSOS đồng sáng lập CAMSA, tức Liên Minh Bài Trừ Nô Lệ Mới Ở Á Châu, năm
2008.
Ảnh cưới của Lý Thị Minh lúc 14 tuổi, và ông
Pay Long Phe, một thợ hồ Trung Quốc.
20.09.2015
Hôn nhân đổi chác giữa các cô gái Việt với đàn
ông nước ngoài không phải là hiếm, nhưng câu chuyện gửi tới các bạn hôm nay sẽ
phơi bày sự thật đau lòng về thảm trạng buôn người mà nạn nhân là các bé gái ở
những vùng biên giới của Việt Nam đang hàng ngày bị bắt cóc bán cho những người
đàn ông nông thôn ở Trung Quốc mua về làm vợ.
Đó là nghịch cảnh của 3 chị em Lý Thị Sua, Lý
Thị Minh, và Lý Thị Sinh cùng bị bắt cóc và bị bán sang Trung Quốc vào năm 2011
lúc Sua mới lên 13, Minh tròn 14, và Sinh bước vào tuổi 20. Hai người em là Sua
và Minh đã tìm cách thoát về Việt Nam, còn cô chị hiện chưa biết tung tích ở
đâu, sống chết thế nào.
Cuộc trò chuyện giữa chúng tôi với Minh, cô gái
dân tộc Hmong không nói được tiếng Kinh, bị gián đoạn rất nhiều lần vì nỗi sợ
hãi, lo lắng, và những chấn động tâm lý chưa nguôi ngoai sau khi cô vượt thoát
người chồng Trung Quốc trở về Việt Nam với gia đình ở xóm Khuổi Vin, xã Lý Bôn,
huyện Bảo Lâm (tỉnh Cao Bằng) hôm 22/7 vừa qua.
Sau khi Hiền cùng đồng
bọn đưa 3 chị em chúng tôi tới đường biên giới Việt Nam-Trung Quốc, họ cho
chúng tôi xuống xe và tát chúng tôi mỗi người một cái. Lúc đó, chúng tôi mới
tỉnh vì trước đó họ có cho chúng tôi uống nước và có thể có chứa chất gây kích
thích tâm lý. Họ đòi điện thoại của chúng tôi. Hiền và đồng bọn đã đánh 3 chị
em tôi, đưa dao kề cổ khống chế và dọa giết nếu chúng tôi bỏ chạy.
Chị Lý Thị Minh kể.
Minh vẫn còn nhớ như in cái ngày định mệnh đã rẽ
ngoặc cuộc đời cô, thay đổi tương lai của cô bé tuổi cài trâm bị bán, bị ép làm
vợ một người đàn ông quê mùa, ít học ở xứ lạ quê người. Không có ngày ấy thì
giờ đây Minh lẽ ra đang là một thiếu nữ bước vào tuổi 18 đầy hoa mộng và hứa
hẹn. Nhưng sau 4 năm bị bán sang Trung Quốc, Minh giờ đây là một bà mẹ trẻ đã
bỏ lại đứa con thơ chưa dứt sữa để chạy trốn khỏi người chồng Trung Quốc.
Cô dâu 14 tuổi
Chuyện xảy ra ngày 28 tháng 4 năm 2011, khi chị
em Minh được 3 thanh niên mới quen, trạc ngoài đôi mươi, người dân tộc
Nùng, rủ đi lễ hội ở chợ Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Trong số này
có một người tên là Lò Văn Hiền, trú ở xã Đức Hạnh, cùng huyện Bảo Lâm với 3
nạn nhân. Sau khi mời các cô ăn uống dọc đường, thay vì đi Hà Giang như hứa
hẹn, nhóm thanh niên đã chở thẳng 3 chị em qua Trung Quốc sang tay cho một
đường dây buôn người chuyên săn tìm các cô gái Việt bán cho những người đàn ông
Trung Quốc không đủ khả năng lấy vợ bản xứ.
Qua lời thông dịch của anh trai, cô Minh thuật
lại:
“Sau khi Hiền cùng đồng bọn đưa 3 chị em chúng
tôi tới đường biên giới Việt Nam-Trung Quốc, họ cho chúng tôi xuống xe và tát
chúng tôi mỗi người một cái. Lúc đó, chúng tôi mới tỉnh vì trước đó họ có cho
chúng tôi uống nước và có thể có chứa chất gây kích thích tâm lý. Họ đòi điện
thoại của chúng tôi. Hiền và đồng bọn đã đánh 3 chị em tôi, đưa dao kề cổ khống
chế và dọa giết nếu chúng tôi bỏ chạy. Sau đó, họ đưa chúng tôi vào nhà một
người Hmong ở Trung Quốc cách đường biên giới Việt Nam khoảng 7 giờ đồng hồ.
Trong nhà này có một người đàn ông khoảng 45-50 tuổi chuyên mua bán phụ nữ từ
Việt Nam sang Trung Quốc. Họ cho người canh gác 3 chị em tôi rất nghiêm ngặt.
Sáng hôm sau, họ bán chị Sinh và Sua đi trước. Hiền và đồng bọn thì về Việt
Nam. Khi tôi van xin được nhìn 2 chị em của tôi lần cuối thì ông chủ nhà đưa
cho xem một khẩu súng ngắn và nói ‘Chúng tao sẽ dùng khẩu súng này đi đón 2 chị
mày.’ Một ngày sau, có một cặp vợ chồng tới đón tôi chở thẳng tới tỉnh Sơn Tây
của Trung Quốc. Vợ là người Hmong Việt Nam.”
Minh không rõ tên của người đàn ông Trung Quốc
tới đón cô đi bán, nhưng người đàn bà Hmong Việt Nam đi cùng, theo cô được
biết, tên là Thào Thị Tráng, một tay buôn người chuyên nghiệp thường xuyên cung
cấp gái cho những người Trung Quốc muốn lấy vợ Việt Nam. Minh nói lúc đó cô đã
nhìn thấy bà Tráng bán 3 cô gái Việt khác, trong đó có một người tên là Mị từ
huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, Việt Nam.
Tới Sơn Tây, bà Tráng đưa hình 3 người đàn ông
Trung Quốc cho Minh xem và bảo cô phải lấy một trong ba người này làm chồng,
nếu không, sẽ bị mang đi bán xa hơn nữa. Không thể chống cự, cuối cùng Minh
phải nhận lời làm vợ một người trong ảnh tên là Pay Long Phe, lớn hơn cô 20
tuổi.
Sau cuộc ngã giá, Minh bị bán cho ông Pay, một
thợ hồ ngụ tại số 18 đường Bắc, thôn Hà Khẩu, xã Cao Hồng Khẩu, huyện Ngũ Đài.
Đây là một vùng quê nghèo, hẻo lánh thuộc tỉnh Sơn Tây có đa phần dân cư là
thành phần lao động chân tay, làm thuê làm mướn kiếm sống qua ngày.
Tôi nghe nói vợ Việt Nam
rất dễ dạy, ngoan hiền, lại siêng năng làm lụng.
Ông Pay Long Phe nói.
Mẹ và em trai ông Pay, qua điện đàm với chúng
tôi, dường như hơi bất thường, nói năng không được minh mẫn và mạch lạc. Sau
rất nhiều cuộc gọi, khó khăn lắm chúng tôi mới gặp được ông Pay.
Người đàn ông này thừa nhận đã mua cô Minh với
giá trên 60.000 nhân dân tệ, khoảng 130 triệu đồng Việt Nam, nhưng ông từ chối
tiết lộ bất kỳ thông tin nào về kẻ môi giới. Ông nói ông không biết gì về người
này và chưa từng gặp mặt trực tiếp. Ông Pay Long Phe kể:
“Một trong những bà con trong gia đình tôi giới
thiệu tôi với người môi giới này vì anh ấy cũng lấy vợ Việt Nam thông qua đường
môi giới này.”
Khi được hỏi cuộc mua bán diễn ra thế nào, ông
Pay nói tới giờ hẹn, một người nào đó không phải là chủ môi giới đã thả cô Minh
vào làng rồi gọi ông ra nhận. Chúng tôi thắc mắc vì sao ông không lấy vợ bản xứ
mà đi mua vợ từ Việt Nam, người thợ hồ Trung Quốc không ngần ngại giải thích:
“Tôi nghe nói vợ Việt Nam rất dễ dạy, ngoan
hiền, lại siêng năng làm lụng.”
Về số tiền khá lớn ông đã bỏ ra, ông Pay nói đó
là giá trung bình phải chi để cưới vợ ở đây, nhưng cưới vợ Trung Quốc còn tốn
hơn nhiều vì những đòi hỏi về tiền bạc, nhà cửa, và sính lễ vượt quá khả năng
giới lao động như ông.
Kế hoạch vượt thoát
Bà Thào Thị Tráng mặc áo phông đỏ đứng thứ 2
từ phải qua. Bà Thào là một tay buôn người chuyên nghiệp thường xuyên cung cấp
gái cho những người Trung Quốc muốn lấy vợ Việt Nam
Minh cho biết sau khi bị ông Pay mua về, cô dâu
bất đắc dĩ phải chung sống với gia đình chồng gồm 8 người. Hằng ngày cô phải đi
làm mướn phụ tiền chi tiêu, nhưng bị gia đình chồng canh chừng rất nghiêm ngặt,
tới điện thoại cô cũng không được dùng.
Ở tuổi 14, Minh đã phải chịu đựng biết bao tủi
khổ trong cuộc hôn nhân cưỡng ép hơn 4 năm trời mà không một lần dám bỏ trốn vì
cô được nghe kể có một trường hợp tương tự sau 2 lần vượt thoát bất thành bị
bắt lại, bị đánh đập rất dã man. Minh chia sẻ:
“Mỗi lúc cãi nhau, ông chồng đều nhắc tới chuyện
mua tôi và nói rằng nếu không nghe lời thì sẽ mang bán tôi đi một nơi thật xa
nữa.”
Bản thân không rành ngôn ngữ bản địa, lại bị đưa
đi quá xa, có tìm đường chạy về thì chắc gì đã thành công mà rủi bị bắt lại thì
khó sống. Nghĩ vậy nên Minh đành khoanh tay chấp nhận số phận.
Mãi đến tháng 3 năm nay, lần đầu tiên Minh nhờ
được một phụ nữ Hmong từ Hà Giang sang Sơn Tây làm vợ người Trung Quốc giúp
thông tin với cha mẹ ruột ở Việt Nam. Từ ngày nối liên lạc được với gia đình,
Minh nung nấu quyết tâm trở về.
Tôi có nhớ tới đứa con
của tôi, nhưng nghĩ lại thấy họ mua bán tôi như một món đồ chơi và một thứ vật
nuôi, tôi thấy rất buồn. Nỗi nhớ con tới đâu thì thời gian rồi sẽ quên đi,
không đau bằng họ bán tôi như vật nuôi và đánh đập tôi lúc tôi bị họ bắt cóc.
Nghĩ tới đó tôi thấy rất cay, rất buồn...tôi quyết định không về nữa.”
Chị Minh kể lại
Biết ý muốn của ông Pay bỏ tiền mua vợ chủ yếu
kiếm một đứa con, Minh nghĩ chỉ có cách sinh con mới có thể được gia đình chồng
tin yêu và có thể thuyết phục họ cho cô về Việt Nam thăm gia đình. Vì vậy, Minh
đã cố gắng ‘ngoan ngoãn’ và sinh cho ông Pay một đứa con.
Kế hoạch của cô diễn ra suôn sẻ khi ông Pay cho phép
cô lần đầu tiên sau hơn 4 năm ở với ông được về thăm cha mẹ hôm 22/7 vừa qua,
lúc con của Minh vừa tròn 18 tháng. Ông đưa Minh tới cửa khẩu Săm Pun, huyện
Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, và nhờ một phụ nữ buôn bán tại đây dắt qua biên giới,
nơi cô đã điện thoại hẹn gia đình đến đón. Minh thuật lại:
“Lúc sắp về, gia đình chồng bàn bạc rất kỹ,
nhưng tôi không biết họ nói với nhau cái gì. Lúc tới biên giới, ông chồng dặn
về 3 ngày phải quay lại ngay vì đã có một đứa con rồi.”
Nhưng vừa bước chân qua biên giới Việt Nam, Minh
đã quyết định không bao giờ trở lại Trung Quốc nữa. Ngay hôm sau, cô đã gọi
điện báo cho ông Pay và lập tức thay đổi số điện thoại liên lạc.
Minh nói dứt áo ra đi khi con thơ hãy còn khát
sữa là một quyết định hết sức đau lòng và đầy uẩn khúc, nhưng người mẹ trẻ
cương quyết thà bỏ con chứ không thể trở lại kiếp sống ‘nô lệ mới’:
“Tôi có nhớ tới đứa con của tôi, nhưng nghĩ lại
thấy họ mua bán tôi như một món đồ chơi và một thứ vật nuôi, tôi thấy rất buồn.
Nỗi nhớ con tới đâu thì thời gian rồi sẽ quên đi, không đau bằng họ bán tôi như
vật nuôi và đánh đập tôi lúc tôi bị họ bắt cóc. Nghĩ tới đó tôi thấy rất cay,
rất buồn. Nỗi nhớ con rồi sẽ qua nhưng nỗi đau về thể xác và tinh thần lúc tôi
hãy còn là một đứa trẻ con sẽ không qua được, nên tôi quyết định không về nữa.”
Quyết định của Minh khiến người chồng Trung Quốc
hết sức bàng hoàng. Ông nói những cô gái được mua về làm vợ như Minh trong làng
của ông, có người đã ở đây hơn chục năm nay mà không hề bỏ chạy. Ông Pay trần
tình:
“Tôi chỉ muốn cô ấy quay về, đứa con tội nghiệp
còn quá nhỏ, nhưng tôi không liên lạc được với cô ấy nữa. Nếu cô ấy quay lại,
tôi sẽ cho cô ấy đi đi về về thăm gia đình.”
Tố cáo buôn người và hồi đáp của chính quyền
Vừa về được Việt Nam, Minh đã lập tức trình báo
công an huyện Bảo Lâm và gửi đơn tố cáo lên công an tỉnh Cao Bằng về vụ bắt cóc
phụ nữ-trẻ em bán sang Trung Quốc mà 3 chị em cô là những nạn nhân trực tiếp.
Người anh cả trong gia đình Minh, anh Lý Thành
Lương, cho biết:
“Họ bảo ‘Về được thì tốt rồi,’ chỉ như vậy thôi.
Lúc 3 chị em vừa mới mất tích, gia đình đi tìm khắp nơi và lên trình báo công
an huyện Bảo Lâm nhiều lần và xin giấy thông hành qua Trung Quốc tìm kiếm,
nhưng công an huyện nói không đủ thẩm quyền làm việc này và chỉ lên đồn biên
phòng làm. Tới đồn biên phòng, họ bảo không phải thẩm quyền họ làm, mà của công
an. Trở lại công an huyện, họ chỉ lên công an tỉnh Cao Bằng. Không có giấy phép
đi, gia đình chúng tôi, tôi đây, trực tiếp liều mạng đi tìm ở khu vực giáp biên
giới 1, 2 lần nhưng không thấy. Vì mình không có người thân, không biết liên
lạc ở đâu nữa, cho nên bó tay. Chỉ biết nhờ vào công an thôi mà họ cũng không
giúp được.”
Anh Lương kể hôm 5/4 sau khi nối được liên lạc
với Minh, gia đình anh đã gặp trực tiếp ông Lý Hữu Cư , Đội trưởng Đội Phòng
chống Tệ nạn Xã hội của Công an huyện Bảo Lâm, nhưng ông Cư nói công an không
giúp được và bảo rằng “Biết được còn sống là mừng lắm rồi.”
Lúc 3 chị em vừa mới mất
tích, gia đình đi tìm khắp nơi và lên trình báo công an huyện Bảo Lâm nhiều lần
và xin giấy thông hành qua Trung Quốc tìm kiếm, nhưng công an huyện nói không
đủ thẩm quyền làm việc này và chỉ lên đồn biên phòng làm. Tới đồn biên phòng,
họ bảo không phải thẩm quyền họ làm, mà của công an. Trở lại công an huyện, họ
chỉ lên công an tỉnh Cao Bằng...
Lý Thành Lương, anh cả trong gia đình của 3
chị em cho biết.
Trong ba chị em bị bắt cóc bán sang Trung Quốc
vào năm 2011, cô Lý Thị Sua là người đầu tiên may mắn chạy thoát về Việt Nam và
đã nhiều lần làm đơn tố cáo gửi công an tỉnh, huyện xin can thiệp giải cứu hai
chị em còn lại, nhưng cũng không được hồi đáp. Có lần cô nhận diện được kẻ bắt
cóc và báo công an, nhưng Lô Văn Hiền bị câu lưu không lâu lại được thả. Phó
trưởng công an huyện, ông Dương Minh Hải, nói với gia đình rằng xác minh Hiền
không phạm tội nên phóng thích.
Chúng tôi rất nhiều lần liên lạc với công an
huyện Bảo Lâm để ghi nhận ý kiến giới hữu trách, nhưng không lần nào được hồi
đáp. Trong nhiều tuần lễ liên tiếp, chúng tôi gọi vào số di động của Phó trưởng
công an Dương Minh Hải đều không được bắt máy.
Bộ Công an Việt Nam nói đã phối hợp với công an
Trung Quốc tấn công tội phạm buôn người từ Việt Nam sang Trung Quốc, nhưng
không cho biết đã giải cứu được bao nhiêu trường hợp.
Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, đồng sáng lập Liên
minh Bài trừ Nô lệ mới ở Á Châu (CAMSA), tổ chức phi vụ lợi hỗ trợ các nạn nhân
bị buôn người tại các vùng biên giới Việt Nam trong đó có trường hợp của cô
Minh, cho biết CAMSA đã có phương án can thiệp:
“Chúng tôi đang chờ thêm một thời gian ngắn nữa
để xem sự hồi đáp của chính quyền Việt Nam tới đâu, lúc đó chúng tôi sẽ khởi
động một cuộc vận động chính phủ Hoa Kỳ can thiệp. Chúng tôi thật sự đã báo
động Bộ Ngoại giao Mỹ rồi. Đến nay chúng tôi đã can thiệp trực tiếp hoặc gián
tiếp cho 11.000 nạn nhân đã được giải cứu mà không hề có một trường hợp nào
được chính quyền Việt Nam điều tra , chưa kể tới vấn đề trừng phạt. Nhưng dù
sao chúng tôi cũng phải đi qua thủ tục báo động với chính quyền địa phương
trước đã. Luật pháp Hoa Kỳ có điều khoản giải cứu cho nạn nhân và chính phủ Mỹ
có cơ quan đánh giá từng quốc gia mỗi năm. Chính phủ nào không hợp tác
phòng-chống buôn người thì có thể bị đưa vào cấp hạng 3, có thể bị chế tài.
Chúng tôi tin rằng với sự can thiệp của Mỹ, chính phủ Việt Nam sẽ có động cơ để
tích cực hơn trong vấn đề giải cứu nạn nhân và trừng trị thủ phạm buôn người.”
Báo chí nhà nước nói trong quý đầu năm nay có 70
vụ buôn người bị phát hiện trên cả nước, với 145 nạn nhân. Trong đó, cứ 10 vụ
thì có 8 trường hợp bị bán sang Trung Quốc và các tỉnh trọng điểm bao gồm Lào
Cai, Hà Giang, Lai Châu, Điện Biên, Nghệ An.
Theo thống kê của CAMSA, chỉ riêng trong xã Lý
Bôn của chị em cô Minh hiện có trên dưới 20 phụ nữ bị mất tích. Thời gian gần
đây cứ 1, 2 tháng lại xảy ra một trường hợp như thế.
Trong khi chưa có giải pháp chống buôn người
hiệu quả, những kẻ buôn người chưa biết sẽ phải trả giá như thế nào, nhưng
những trường hợp như cô Minh là một kinh nghiệm đau đớn cho các nạn nhân Việt
Nam, một bài học cay đắng cho những người đàn ông Trung Quốc mua vợ, và là hồi
chuông cảnh báo cho toàn xã hội.
Những đứa trẻ từ các cuộc hôn nhân kiểu ‘nô lệ
mới’ như thế, số phận chúng rồi sẽ ra sao? Làm sao có thể chấm dứt những hậu
quả đau lòng này? Đáng buồn là câu trả lời còn bị bỏ ngõ.
Bài liên quan:
Lộ đường dây bắt cóc phụ nữ và trẻ em Việt để
bán sang Trung Quốc:
http://machsongmedia.com/vietnam/chong-buon-nguoi/1024-l-ng-day-bt-coc-ph-n-va-tr-em-vit-ban-sang-trung-quc.html
http://machsongmedia.com/vietnam/chong-buon-nguoi/1024-l-ng-day-bt-coc-ph-n-va-tr-em-vit-ban-sang-trung-quc.html
Chống buôn người tận gốc -- những thành tựu đáng
kể:
***
Liên Minh Bài Trừ Nô Lệ Mới Ở Á Châu, viết tắt
là CAMSA (Coalition to Abolish Modern-day Slavery in Asia) trong tiếng Anh,
hiện gồm 4 tổ chức thành viên: BPSOS, Liên Hội Người Việt Canada, Hiệp Hội Nhân
Quyền Quốc Tế (Đức), và Tenaganita (Mã Lai). Mọi đóng góp yểm trợ cho Liên Minh
CAMSA, xin đềcho và gởi về:
BPSOS/CAMSA
PO Box 8065
Falls Church, VA 22041 - USA
PO Box 8065
Falls Church, VA 22041 - USA
Mọi đóng góp sẽ được miễn trừ thuế theo luật
thuế Hoa Kỳ
