Nguyễn
Thị Từ Huy
30-3-2016
Có lẽ rất nhiều người Việt
Nam, khi theo dõi diễn biến của Đại hội XII của Đảng cộng sản Việt
Nam, bị đặt trước câu hỏi : trong tình hình nguy ngập về mọi
phương diện hiện nay của đất nước, ĐCSVN, vốn kiên quyết tự giành cho
mình độc quyền lãnh đạo tuyệt đối, liệu có đủ khả năng tiến hành
những cải cách chính trị, để giải quyết các vấn đề trầm trọng của
đất nước hay không ?
Câu hỏi này là của tất cả
những người Việt Nam quan tâm đến vận mệnh quốc gia. Vì đất nước này
không phải của riêng của đảng, mà là của tất cả mọi người, thậm
chí của cả những bào nhi còn nằm trong bụng mẹ.
Và vì thế, hiện nay mỗi một
động thái của chính quyền, tức là của đảng, đều là một câu trả
lời cho câu hỏi này. Mỗi một quyết định của Bộ Chính trị sẽ là
một câu trả lời cho câu hỏi này.
Vụ đàn áp phá nát vòng hoa
của người dân Sài Gòn tưởng niệm chiến tranh Việt Trung, ngày
17/2/2016 là một câu trả lời.
Vụ bắt giữ ông Phạm Minh
Hoàng là một câu trả lời.
Vụ báo chí chính thống và dư
luận viên bôi nhọ những ứng viên tự do vào Quốc hội là một câu trả
lời.
Vụ chặt cây xanh ở Sài Gòn
là một câu trả lời.
Vụ xử Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh
và Nguyễn Thị Minh Thúy là một câu trả lời. Một câu trả lời quá rõ
ràng. Đã có nhiều phân tích về những bất cập pháp lý trong vụ Ba
Sàm trên truyền thông tự do, bao gồm cả cá facebook cá nhân và các
hãng thông tấn quốc tế lớn. Những đầu óc lý tính bình thường đều
thấy rằng các phân tích ấy đều có lý lẽ thuyết phục. Xin xem lại
một số bài tiêu biểu, trong đó có bản bào chữa của luật sư Hà
Huy Sơn, bài phân tích của GS
Hoàng Xuân Phú. Vụ xử ông Nguyễn Hữu Vinh và bà Nguyễn
Thị Minh Thúy cho thấy sự tiếp tục duy trì chính sách đàn áp chính
trị được ĐCSVN thực hiện từ khi thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa đến nay. Đây là một dấu hiệu cho thấy không có cải cách về
phương diện này.
Những thông tin về việc Quốc
hội khóa 13 sẽ tiến hành việc bầu các chức danh lãnh đạo chủ chốt
là một câu trả lời thuộc loại then chốt và trọng yếu. Như một số
phân tích đã chỉ ra, việc này vi phạm hiến pháp, vi phạm luật pháp,
và vô hiệu hóa vai trò của Quốc hội khóa 14.
Chừng đó sự kiện đã cho thấy
câu trả lời của Tổng Bí thư và Bộ Chính trị mới đối với câu hỏi
mà người dân đặt ra về khả năng cải cách chính trị của đảng.
Thay vì tiến hành các cải
cách chính trị, các cải cách thể chế, và đặc biệt hàng đầu là
các cải cách về luật pháp, để đảm bảo cho sự vận hành của một
nền dân chủ thực sự – động lực phát triển của đất nước, thì các
dấu hiệu cho thấy ĐCSVN đang làm ngược lại : đảng đang tăng cường
trấn áp, tăng cường đàn áp quyền tự do ngôn luận, tự do tư tưởng,
đàn áp quyền tự do bày tỏ cảm xúc của người dân, tăng cường làm
việc theo lối áp đặt, độc đoán, quyết định từ trên xuống.
Tuy nhiên sự đàn áp gia tăng
của chính quyền sẽ là thử thách đối với bản lĩnh của một dân tộc
mà nhiều phẩm chất quan trọng đã hình thành và bảo tồn trong suốt
lịch sử của mình : yêu nước (cho đến nay chưa từng chịu khuất
phục trước bất kỳ thế lực ngoại xâm nào) và bảo tồn văn hóa dân tộc,
đùm bọc lẫn nhau (đã được đúc kết trong thành ngữ dân gian « lá
lành đùm lá rách »)… Sự đàn áp của chính quyền là một phép
thử cho các phẩm chất này, nói cụ thể hơn, phép thử ở chỗ :
liệu hơn bảy thập kỷ dưới sự đàn áp của chính thể độc tài, những
phẩm chất này của dân tộc Việt Nam có bị tiêu diệt hay không ?
Phải chăng Bộ Chính trị mới,
bằng các động thái mới đây của mình, đang trực tiếp gửi tới toàn
thể dân tộc thông điệp sau đây : « dân tộc Việt Nam muốn trường
tồn, dân tộc Việt Nam muốn bảo vệ Tổ quốc của mình, dân tộc Việt
Nam muốn bảo vệ phẩm chất của mình, muốn bảo vệ truyền thống của
mình, muốn bảo vệ những người đồng bào của mình, thì không có con
đường nào khác, phải thoát khỏi ách cai trị của chính thể độc
đảng ? » Có phải đấy là thông điệp mà Bộ chính
trị mới, ban lãnh đạo mới của đại hội XII, gửi đến toàn thể nhân
dân Việt Nam không ?
Tôi là người đưa ra giả thiết
rằng ĐCSVN có thể tiến hành một số cải cách chính trị quan trọng,
ở giai đoạn này, để làm trong sạch đảng và dân chủ hóa bộ máy. Giả
thiết này dựa trên một số phân tích về đại hội XII, dựa trên đòi hỏi
cấp bách của thực tiễn, và chủ yếu dựa trên phân tích về đặc điểm
cá nhân của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, người đứng đầu ĐCSVN hiện
nay. Đồng thời dựa vào một số phát biểu của ông Vũ Ngọc Hoàng,
người, mà theo tôi, có lẽ đã đóng vai trò phát ngôn viên cho đại hội
XII vừa qua. Giả thiết này của tôi bị nhiều người phản đối, trong số
đó có các tác giả Bùi Quang Vơm, Thái Tuế…,
vì họ không tin rằng Tổng bí thư và Bộ chính trị mới (gồm nhiều
người từ Bộ chính trị cũ) có đủ năng lực để cải cách, và họ đưa
ra các lý lẽ của họ.
Đến thời điểm này, tôi buộc
phải thừa nhận rằng Tổng bí thư và Bộ chính trị, bằng các quyết
định và cách hành xử mới đây, đang củng cố nhận định của những
người cho rằng ĐCSVN không thể tự cải cách.
Nhưng dù sao, một số dấu hiệu
cho thấy có sự mâu thuẫn trong tư tưởng của những người lãnh đạo
hiện hành. Có những dấu hiệu cho thấy sự dằng co giữa một bên là ý
muốn cải cách, và một bên là các lực cản cải cách có lẽ nằm trong
bản chất của một chính đảng độc tài. Chúng ta sẽ còn trở lại với
vấn đề này.
Paris, 28/3/2016
Nguyễn Thị Từ Huy
