13/03/16. BBC.
Một số giống lúa chịu mặn do Đại học Cần Thơ của Việt Nam đang nghiên cứu đã “phát huy hiệu quả rất tốt” trong lúc Đồng bằng Sông Cửu Long ở miền nam nước này đang đối diện với nạn xâm nhập mặn.
Image copyrightAFP
Trao đổi với BBC Tiếng Việt hôm 13/3/2016, một chuyên gia nghiên
cứu lúa ngập mặn trong 5 năm qua, từ Bộ môn Di truyền Giống Nông nghiệp tại Đại
học Cần Thơ, cho hay:
“Nào
giờ Cần Thơ không có nước mặn, giờ mặn 1/1000. Từ đây đến tháng Năm, Sáu chắc
mặn còn lên nữa. Giống lúa chịu mặn khá phù hợp với mô hình tôm – lúa,” PGS.
TS. Võ Công Thành nói.
Chuyên
gia theo đuổi nghiên cứu mô hình tôm – lúa trước biến đổi khí hậu giải thích
thêm:
"Trước
đây nông dân nuôi tôm, không trồng lúa đều thất bại hết, chỉ ăn dược 1-2 năm là
sau đó thất bại. Từ khi có trồng lúa trong mô hình nuôi tôm thì năng suất tôm
và lúa rất ổn định.”
Được
biết, Đại học Cần Thơ và nhóm nghiên cứu đã tạo ra hai giống lúa chịu mặn có
tên gọi là 'Một Bụi Đỏ' và 'Nàng Quớt Biển' và huyện Hồng Dân tại tỉnh Bạc Liêu
là một trong những nơi đầu tiên sử dụng giống lúa này vào điều kiện đất nhiễm
mặn và phèn.
“Giống
Một Bụi Đỏ chất lượng rất thấp vì cứng cơm, chịu mặn khoảng 6/1000. Tụi tôi cải
tiến nó lại thành Một Bụi Đỏ cải tiến, khả năng chịu mặn nâng lên 8%. Giống
Nàng Quớt Biển là giống chịu mặn và phèn rất giỏi. Hiện nay chúng tôi đang làm
giống này," PGS. TS. Võ Công Thành nói.
Kẻ thù nước mặn
Image copyrightAFP
Giáo
sư Võ Tòng Xuân, một chuyên gia nông nghiệp và khuyến nông ở Đồng Bằng Sông Cửu
Long, trong một bài viết trên truyền thông Việt Nam, nêu quan điểm:
“Tư
duy về nước mặn là kẻ thù, phải ngăn mặn, không còn hợp thời này nữa. Phải coi
nước mặn là bạn, giúp nông dân ven biển làm giàu với tôm, cua... một cách bền
vững hài hòa thiên nhiên.
"Những
vùng theo hệ thống lúa-tôm của Sóc Trăng hiện nay được giàu có nhờ trồng lúa
rất thành công trong mùa mưa và sau khi dứt mưa thì cũng vừa gặt lúa xong, liền
cho nước mặn vào nuôi tôm. Đến mùa mưa tới, nông dân trở lại trồng lúa.”
PGS.
TS. Võ Công Thành cho hay các nhà nghiên cứu tại Đại học Cần Thơ đang phát
triển các giống lúa chịu mặn này “theo hướng xuất khẩu chứ không phải kiếm
cơm”.
Không lạc quan
Hiện
nay các tỉnh gần biển ở Đồng Bằng Sông Cửu Long của Việt Nam như Bạc Liêu, Cà
Mau, Sóc Trăng đã có nhiều nơi trồng lúa – tôm xen kẽ vì nguy cơ nước nhiễm
mặn, phèn.
Tuy
nhiên chuyên gia nông nghiệp cũng không tỏ ra lạc quan với tình trạng xâm nhập
mặn nghiêm trọng hiện nay tại một số tỉnh mà “chưa tạo ra được giống nào theo
kịp độ mặn như hiện nay trong mùa khô”.
“Nếu
đúng mùa mưa xuống giống, mặn đã bớt thì Bến Tre hay Tiền Giang đều làm được
cả,” ông Võ Công Thành nói.
Trước
đó, nhiều giải pháp chống xâm nhập mặn cho khu vực đã được thảo luận và áp
dụng, bao gồm cả phương pháp ngọt hóa.
Giáo
sư Võ Tòng Xuân trong một bức thư gửi truyền thông Việt Nam nhận xét: “tốn hàng
chục ngàn tỉ đồng để làm ngọt hóa bán đảo Cà Mau, nhưng kết quả là nước ngọt
vẫn không đủ cho ngọt hóa”.
Image
caption
Còn một quan chức ở Thành phố Cần Thơ nhận định:
“Ngọt
hóa vùng sinh thái nước mặn để làm kinh tế thì chúng ta đã phá hoại môi trường
tự nhiên và phát triển kinh tế không bền vững,” ông Kỷ Quang Vinh, Chánh văn
phòng Biến đổi Khí hậu Thành phố Cần Thơ, nói với BBC.
Tình
trạng xâm nhập mặn tại Đồng bằng Sông Cửu Long được Văn phòng Biến đổi Khí hậu
Thành phố Cần Thơ đánh giá “ngày càng xấu hơn”.
Ông
Kỷ Quang Vinh mô tả tình hình:
“Năm
2004 cũng là năm hạn, mặn còn cách Bến Ninh Kiều khoảng 15km nhưng đến 2010 thì
đến Cái Cui, tức là cách Ninh Kiều 8km và độ mặn đo được là 1/1000, nhưng đến
năm nay, mặn tại Cái Cui đo được đã là 2/1000.”
Được
biết, Chính phủ Việt Nam mới đây đã gửi công hàm cho Trung Quốc, đề nghị quốc
gia láng giềng này tăng xả nước ở các hồ chứa thủy điện với dung lượng khoảng
43 tỷ m3 để giúp đỡ Việt Nam giảm bớt thiệt hại do thiên tai và biến đổi khí
hậu.