3723. TRẢ LỜI BẠN ĐỌC: ĐỌC ẢNH SAI.

 Bạn đọc Phan Việt (Bình Định).

Xin cho biết chú thích thông tin trên ảnh có đúng không?

Hồi đáp: 

BBT đã tra cứu thông tin từ  Âu Du Ký của Ngài Hồ Bảo Đạo viết ngày 29-7-1954 tại văn phòng Hiệp Thiên Đài xin trả lời với bạn rằng chú thích ngày giờ trong ảnh là sai.

1/- Ngày 29-5-1954 Đức Hộ Pháp không có gặp ông Ngô Đình Diệm mà gặp đương kim Thủ Tướng bấy giờ là Ngài Bửu Lộc.

2/-  Ngày 19-6-1954 Đức Hộ Pháp mới gặp ông Ngô Đình Diệm.

3/- Ông Trần Quang Vinh ở Việt Nam và đến Pháp ngày 01-7-1954 thì không thể có mặt trong ngày 29-5-1954. 

Về Viện Sử Cao Đài. Ông Huỳnh Tâm có tư liệu nhưng trường họp nầy ông xử lý tư liệu không đáng tin.

Cảm ơn bạn đã cho chúng tôi biết có tấm ảnh như vậy và tra cứu để biết thêm.

Mời bạn đọc 3 ghi chép của Ngài Hồ Bảo Đạo.

Gặp Thủ Tướng Bửu Lộc.

 Ngày 29 Mai 1954:

09g00 sáng ĐỨC HỘ-PHÁP đi thăm Ông Henri Regnault. Gặp Bà đang bịnh ĐỨC HỘ-PHÁP an-ủi rất lâu; đến 11 giờ mới từ-giã ra về và xin gởi lại giúp số tiền thuốc.

11g10 sáng Xe vừa về đến cửa, Ô. Minh báo-cáo rằng Thủ-Tướng BỬU-LỘC đang chờ yết-kiến tại Hotel Raphael. Đến nơi nhơn viên VP/Thủ-Tướng đón tiếp và đưa ĐỨC NGÀI tận phòng. Thủ-Tướng rất niềm-nở. ĐỨC HỘ-PHÁP có kể chuyện mấy hôm đi thăm Thủ-Tướng Laniel, Phó Thủ-Tướng Paul Reynaud và Tổng-Thống Coty cùng các nhơn vật khác . . . Thủ-Tướng Bửu-Lộc tỏ vẻ vui mừng và định sáng hôm sau trở về Saigon, nhưng rồi huỡn lại và chiều đi Cannes báo tin và thỉnh ĐỨC QUỐC-TRƯỞNG về Paris hội-kiến với ĐỨC HỘ-PHÁP. Câu chuyện kéo dài đến 12g30 ĐỨC NGÀI cáo-từ.

04g00 chiều Ông Giáo-Sư Gustave Meillon đến thăm ĐỨC NGÀI, có vẻ hiền-hậu và khiêm-tốn. Ông này đang nghiên-cứu về Đạo và đang viết một quyển sách bằng Pháp-Văn về Đạo Cao-Đài. Ông rất chăm-chỉ từng câu khi ĐỨC NGÀI giải-thích về Đạo và hứa sẽ cố-gắng viết cuốn sách này cho đầy-đủ. Hỏi Ô. chừng nào xuất-bản, thì Ô. trả lời rằng cần một năm nữa mới có thể xuất-bản, vì viết rồi còn phải xem đi xem lại năm mười lần và phải cần tìm tài-liệu khảo-cứu cho thiệt châu-đáo để cuốn sách ấy có thể đưa vào HÀN-LÂM-VIỆN (Académie) vì Ông cho rằng sáng-tác một tác-phẩm là trọng-hệ lắm, nếu sơ-sót thì không làm sao lấy lại đặng.

05g00 chiều Đại-Úy Jansson đến viếng, Ô. Meillon kiếu-từ. Ông Jansson rất vui mừng đặng gặp ĐỨC HỘ-PHÁP vì khi trước Ô. có ở Tây-Ninh. Ông cũng ngỏ ý muốn thăm Ông Tất và Ông Thái, và hứa giới-thiệu hai Ông này cho Đại-Úy Malaon hiện ở Paris.

07g00 chiều Ông Phạm Lê-Bông đến viếng ĐỨC HỘ-PHÁP với Ô. Hugues. Sau khi nghe ĐỨC HỘ-PHÁP bày-giải tình-hình, hai Ông rất tán-thành và hứa sẽ đem vấn-đề VN ra Quốc-Hội Pháp để giải-quyết và còn ngỏ ý muốn ĐỨC NGÀI tỏ sự tình giữa Hội một ngày gần đây. Ông cũng hứa sẽ bàn lại với các bạn Nghị-Viên đồng-chí với Ô. và xin phép hôm nào khác sẽ đến đông hơn để chào ĐỨC NGÀI.

Tân Thủ Tướng Ngô Đình Diệm mời ngày 18-6-1954 và gặp ngày hôm sau.

Ngày 18 tháng 5 Giáp-Ngọ (18-juin-1954):

03g00 chiều Ông Đỗ-Đức-Hổ đưa Ông Vũ-Đỗ-Thìn ra mắt ĐỨC HỘ-PHÁP và tặng ĐỨC NGÀI quyển sách Ông viết nhan đề Evolution économique du Việt Nam tome I monnaie et salaires (Sự biến-chuyển của nền Kinh-tế Việt Nam quyển I về tiền-tệ và giá nhân-công). Ông Vũ-Đỗ-Thìn có thể giúp tờ báo của ĐỨC HỘ-PHÁP mở tại Paris, làm cơ-quan của Đạo.

3 giờ 30 chiều Ông Đỗ-Bá-Thế đến gặp hai Ông Hổ và Thìn. Mấy Ông quen biết nhau từ lâu. Ông Thìn lại có dịp cứu Ông Thế khỏi chết lúc thời-kỳ hổn-độn 1945.

4g chiều Trong lúc 3 Ông này đang bàn luận về Ông Ngô-Đình-Diệm thì có Ông Trần-Tấn-Thành là đại-diện của Ông Ngô-Đình-Diệm. ĐỨC HỘ-PHÁP tiếp Ông Trần-Tấn-Thành tại phòng khách. Đại-ý Ông Thành đến để thay mặt cho Ông Ngô-Đình-Diệm chào ĐỨC HỘ-PHÁP và thỉnh ĐỨC NGÀI đến tại Hotel Royal Nalesberbe gặp cụ Tân Thủ-Tướng vào 9 giờ sáng ngày mai. Đồng thời Cụ NGUYỄN-ĐỆ (Đổng-Lý Văn-Phòng ĐỨC QUỐC-TRƯỞNG) lại cho hay rằng ĐỨC QUỐC-TRƯỞNG ở Cannes vừa về Paris, sẽ tiếp ĐỨC NGÀI vào khoảng 10 giờ tại Plaza Hotel.

5 giờ chiều Ông Trần-Tấn-Thành vừa ra về thì có hai nhà báo Đức, do Ông Hồ-Bá-Thế giới-thiệu, đến phỏng-vấn ĐỨC NGÀI về ĐẠO. NGÀI giải-thích cho họ nghe rất chú-ý biên từ đoạn. Ông Đỗ-Bá-Thế còn dè-dặt sợ e mấy Ông hiểu không rõ viết sai với ý-nghĩa của ĐỨC NGÀI, nên dặn hai Ông phóng-viên ấy sau khi viết bài phải đưa cho Ông xem lại rồi mới đặng phép đăng, họ rất bằng lòng. Họ xin chụp ảnh ĐỨC NGÀI để làm bìa báo rồi kiếu từ ra về và tỏ lòng cám ơn ĐỨC HỘ-PHÁP về lời chỉ-giáo.

9giờ tối Chúng tôi đi xem hát Nhựt-Bổn, gánh hát mới vừa sang Paris bằng máy bay. Họ diễn-kịch ngắn về phong-tục ở Nhựt trong bốn mùa. Mùa Xuân hoa-đào đua nở, cô gái quê có điệu múa uyển-chuyển vô cùng. Mùa Hạ đi cấy, một tốp Đào giả đi cấy với những điệu múa ăn rập nhau, coi thật ngoạn-mục. Mỗi cô cầm một cặp sanh và giả bộ đi cấy, mỗi bước tới là cúi xuống cấy lại nhịp sanh và hát như điệu đi cấy bên Nhựt. Mùa Thu lại là mùa trồng, múa đèn và múa lân, nhứt là múa lân làm cho ĐỨC NGÀI cười ngất nhớ lúc mấy em múa Long-Mã ở Tòa-Thánh. Ngoạn mục nhứt là điệu múa lụa, nhắc tích bên Nhựt mùa nhuộm lụa, nhuộm xong đem nhúng xuống dưới một cái suối linh cho màu sắc đừng phai. Kịch này có 6 cô Đào tha thướt, họ giủ lụa như sóng gợn mà không lúc nào đụng chạm nhau hay là rối lại, đến 11 giờ là vãn hát.

 

Ngày 19 tháng 5 năm Giáp-Ngọ (19-6-1954):

9 giờ sáng viếng tân Thủ-Tướng. Đúng giờ, xe đến tại chỗ hẹn có Ông Nguyễn-Đệ đón rước. ĐỨC HỘ-PHÁP và cụ Thủ-Tướng nói chuyện nơi phòng riêng, còn Ông Nguyễn-Đệ và chúng tôi chuyện vãn nơi phòng bên cạnh, trong phòng này Tôi lại gặp Ông Bazé là một trong ba Ông nhà báo ở Sai-Gon có tên khởi đầu là: 'Tam B' (Bazé, Béziat, Boncivini) không biết khi xưa kia Ông thế nào chớ bây giờ Ông nói chuyện theo Việt Nam triệt-để và quả-quyết rằng Nước Pháp phải giao trả trọn chủ-quyền Độc-Lập cho Việt Nam. Ông còn nói rằng chính vì Chính-Phủ Việt Nam lãnh-đạm, chớ nếu đằng Ông, thì Ông dám mạnh bạo nói thẳng với chánh-Phủ Pháp những điều mà một người Việt Nam không thể nói. Nghe ra lời nói cũng hay hay, phải chi có Chánh-Phủ nào thử thời vận một lần đem Ông ra hát một vỡ tuồng coi ra sao.

10 giờ sáng Sau khi nói chuyện với Thủ-Tướng, ĐỨC NGÀI đi viếng ĐỨC QUỐC- TRƯỞNG. Có ông Đổng-Lý-Văn-Phòng là NGUYỄN-ĐỆ đưa đi. QUỐC-TRƯỞNG tiếp ĐỨC HỘ-PHÁP nơi phòng riêng còn Ông Đệ và chúng tôi chuyện vãn tại phòng bên cạnh. Câu chuyện kéo dài đến 11 giờ, ĐỨC NGÀI vừa ra đến ngưỡng cửa thì lại gặp Ông Thượng-Sứ Dejean ở Việt Nam mới về và cũng đến chào ĐỨC QUỐC-TRƯỞNG. Gặp ĐỨC HỘ-PHÁP thình lình hai nhân-vật mừng rỡ chào từ giã và hẹn ngày tái-ngộ. Dự-bị chúa nhựt đi Normandie, ra bờ biển Dauville và Trouville xem chỗ Quân-Đội Pháp đổ-bộ trở về nước, đánh đuổi quân Đức. Nơi đây có đài kỷ-niệm và mỗi năm đến ngày ấy thì có làm lễ long-trọng.

3g00 chiều mấy bạn tụ-họp đi dạo chơi. Anh Tuy vì không đặng khỏe nên vắng mặt còn tôi vì có hẹn với các bạn Đạo dự cuộc diễn-thuyết hằng tuần mỗi chiều chúa nhựt của nhóm 'Les amis Spirituel' từ 3 giờ đến 6 giờ, vì ở Pháp ít người biết Đạo Cao-Đài lắm. Đi Normandie kỳ này, Anh Bảo-Thế có tham-gia đi hứng gió biển. Đêm thứ ba nghỉ tại bãi biển và sáng chúa nhựt đi xem phong-cảnh.

Ông Trần Quang Vinh sang Pháp ngày 1-7-1954 

 

Ngày 2 tháng 6 năm Giáp-Ngọ (01-Juillet 1954):

Trời mưa sáng và bên ngoài vẫn lạnh lối 14 độ, chúng tôi (Ông Phước “Bảo-Thế” và Thái) lấy bản kiến-nghị ra xem lại, không thấy đoạn nào quá-khích, nhưng Ô. Thái vẫn hoài-nghi. Trong lúc chúng tôi đang bàn-tán thì Ông Trần-Tuyên cũng vừa đến nên hiệp với chúng tôi để thảo-luận và sau khi bàn-cãi xong mới đưa qua phòng ĐỨC HỘ-PHÁP để trình-bày cho ĐỨC NGÀI nghe.

ĐỨC NGÀI chỉ nghe sơ qua vì bận phải đi viếng phái-đoàn Quốc-Gia Việt Nam tại Hotel Bellevue nên hứa chiều sẽ xem kỷ lại.

11 g trưa ĐỨC HỘ-PHÁP và chúng tôi đi viếng phái-đoàn Việt Nam do Ông Trần- Vinh hướng-dẫn. Đến nơi, toàn Ban đang làm việc chung quanh một bàn hột xoài lớn, đồng chào hỏi niềm-nỡ. Phái-đoàn gồm có Ông Trần-Văn-Đỗ (tân Trưởng Phái-đoàn, chưa lãnh việc), cùng quí Ông Nguyễn-Hoàng-Kính, Nguyễn-Văn-Kiều, Bửu-Kính, Trần-Tuyên, Đoàn-Thuận, Trần-Vinh và một nhân-viên Quân-sự là Ông Minh. ĐỨC HỘ-PHÁP ngỏ ý khuyến-khích Ông Nguyễn-Quốc-Định ráng cương-quyết trong giai-đoạn này. Ông trả lời Ông chỉ xử lý thường-vụ mà thôi. ĐỨC NGÀI còn khuyến-khích Ông tiếp-xúc với phái-đoàn Việt-Minh... ông trả lời không quyết-đoán và lập lại câu nói khi nãy.

Có điều đáng trách là Ông Đỗ, tân Trưởng Phái-đoàn vẫn có mặt mà chẳng có một ai giới-thiệu với ĐỨC NGÀI, để ĐỨC NGÀI nói với một người vô trách-nhiệm là Ô. Định. Còn Ông Đỗ thì ngồi nghe như người vô sự. Tuy vậy lời nói của ĐỨC NGÀI có ảnh hưởng đối với Ông Đỗ, vì sau khi ĐỨC HỘ-PHÁP trở về Paris rồi chợt thấy tờ Việt Nam Press đăng tin Ông tiếp-xúc với Ông Phạm-Văn-Đồng. . . Ngày 2 tháng 6 năm Giáp-Ngọ (01-Juillet-1954) Câu chuyện giữa ĐỨC NGÀI và Phái-Đoàn Việt Nam kéo dài đến 12 giờ.

3 g chiều Ông Ngô-Khai-Minh gọi điện-thoại báo-cáo cho ĐỨC NGÀI hay rằng có Thiếu tướng Lê-Văn-Viễn sắp qua tới. Ông Tất chưa đi kịp và Ông Trần-Quang-Vinh đã tới Ba-Lê. Ông Trần-Vinh nghe tin liền trở về Paris tiếp đón. Ông khởi hành từ Génève khoảng 5 giờ rưởi chiều.

3g30 chiều Cha Hoàng-Quỳnh gặp ĐỨC HỘ-PHÁP hôm nọ tại Paris, nay lại qua Génève đến thăm ĐỨC NGÀI. Ông than-thở về số phận Bùi-Chu và Phát-Diệm và trách ĐỨC QUỐC-TRƯỞNG rằng Tín-đồ Công-Giáo bên nhà đang sống trong cảnh hồi-hộp hằng ngày. Ông sang Pháp đã 20 ngày rồi mà không thế nào gặp đặng Quốc-Trưởng. Câu-chuyện kéo dài đến 4 giờ rưởi Cha Hoàng-Quỳnh mới cáo-từ.

4 g 30 chiều Ông Trần-Vinh giới-thiệu với ĐỨC NGÀI hai nhà báo một người Anh và một người Pakistan xin phỏng-vấn Đạo. ĐỨC NGÀI giải-thích đến 5 giờ 15, đồng thời trong giờ này Ông Trần-Vinh ra phi-trường về Paris.

6 giờ Chúng tôi đem các khoản trong bản kiến-nghị, của phái-đoàn Việt-Minh đã đưa ra Hội-Nghị Génève, để trình lên ĐỨC HỘ-PHÁP. ĐỨC NGÀI tu-chỉnh các khoản như sau:

Khoản thứ nhứt: Hai bên, tức là Chánh-Phủ Quốc-Gia Việt Nam và Chánh-Phủ Việt Nam Dân-Chủ Cộng-Hòa phải thừa nhận lẫn nhau, không được gọi nhau là phản-nghịch hay là bù-nhìn nữa. Về chủ-quyền Quốc-Gia, phải xét lại hai hiệp-định mà Chánh-Phủ Quốc-Gia đã thâu-hoạch được.

Khoản thứ hai: Quân-đội Pháp phải rút hết ra khỏi xứ Việt-Nam. Hai Chánh-Phủ phải thỏa-hiệp nhau và định chỗ cho quân-đội Pháp đình-trú trước khi rút ra khỏi xứ Việt Nam. Ngày giờ rút binh Pháp cũng do hai Chánh-Phủ Việt Nam thỏa-hiệp quyết-định.

Khoản thứ ba: Trong cuộc tổng tuyển-cử dân chúng phải được tự-do đầu-phiếu, và cuộc tổng tuyển-cử phải đặt dưới quyền kiểm-soát của Liên-Hiệp-Quốc, các ủy-ban Địa-phương có phân-sự coi sóc tổ-chức Tổng Tuyển-Cử, phải là những ủy-ban hổn-hợp gồm có đại-diện của Chánh-Phủ mỗi vùng.

Khoản thứ tư: Về vấn-đề Liên Hiệp-Pháp thì hai Chánh-Phủ hai vùng phải hiệp nhau để xem xét lại, bản hiệp-ước của Pháp đã ký-kết với chánh-phủ Việt-Nam.

Khoản thứ năm: Xin sửa câu: 'Tuy vậy, ở những vùng mà sự giao-thông và mậu-dịch cắt đứt thì hai bên sẽ thương-lượng thỏa-thuận để khôi-phục lại' như sau: 'Thì hai Chánh-Phủ Quốc-Gia với Chánh-Phủ Dân-Chủ Cộng-Hòa sẽ thương-lượng thỏa-thuận để khôi-phục lại, không cần có người Pháp nhúng tay vào việc nội-bộ của nước Việt Nam.

Khoản thứ sáu: Về việc không trừng-phạt và khủng-bố những người đã hợp-tác với đối-phương thì hai Chánh-Phủ hai vùng phải long-trọng tuyên-bố, chịu hết trách-nhiệm.

Khoản thứ bảy: Đồng ý việc trao-đổi tù-binh.

Khoản thứ tám: Về việc ngưng bắn xin chia ra ba khu:

* Bắc giao cho Chánh-Phủ Dân-Chủ Cộng-Hòa. Nam giao cho Chánh-Phủ Quốc-Gia Việt Nam.

* Một khu ở giữa trung-lập dưới quyền kiểm-soát của Quốc-tế.

* Về việc nhập-cảng quân-đội ngoại-quốc, quân-nhu, võ-khí v.v... việc này sẽ đặt dưới quyền kiểm-soát của Ủy-ban hổn-hợp gồm có đại-biểu của Chánh-Phủ Dân-Chủ Cộng-Hòa, Chánh-Phủ Quốc-Gia Việt Nam và đại biểu của Liên-Hiệp-Quốc.

* Về việc cấm Pháp và Mỹ can-thiệp vào việc của Việt Nam, thì lẽ tất-nhiên Trung-Cộng và Liên-Sô cùng tất cả, bất cứ nước (Ngoại-quốc) nào cũng không được nhúng tay vào nội-bộ Việt Nam.

Các khoản xem-xét và chấp-thuận xong, ĐỨC HỘ-PHÁP lại còn dặn thêm: Vào ngày mai, gặp phái-đoàn Việt-Minh, thì phải nhấn mạnh hai Chánh-Phủ phải thừa-nhận nhau mới mong đem lại Hòa-Bình. 

Bạn có thể xem thêm tại đây:

https://khoinhonsanh2014.blogspot.com/2020/07/3120-hoa-binh-chung-song-bien-nien-tt-3.html#more

https://khoinhonsanh2014.blogspot.com/2021/02/3364-hoa-binh-chung-song-bien-nien-tt-74.html#more