Mời xem bài số 2254 để tự trả lời... BBT Blog KNS
Carrie GraciePhóng viên
chuyên về Trung Quốc
BBC. 25. 02. 2017. 9 giờ
trước
Đã một tháng trôi qua và thách thức to lớn cho Trung Quốc cũng như nhiều quốc gia trên thế giới vẫn là làm sao thích ứng được với Donald Trump
Tân Tổng thống Hoa Kỳ bước vào nhiệm kỳ với hàng loạt thông điệp khiêu khích và khó lường về Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh cần đến thiện ý, thị trường và công nghệ của Mỹ để xây dựng được cái gọi là "sức mạnh toàn diện" cho mình.
Mối quan hệ hiệu quả với Hoa Kỳ là lợi ích chiến lược cốt lõi của Trung Quốc - đây là điều hiển nhiên, tuy nhiên vẫn cần được nhắc lại.
Bản quyền hình ảnhGETTY
IMAGESImage captionChủ tịch Tập Cận Bình đã chơiột cuộc chơi kiên nhẫn với
Tổng thống Trump
Hiện ít nhất thì ông
Trump có vẻ như đã ngừng xúc phạm và đe dọa Bắc Kinh - mặc dù hôm thứ Sáu 24/02
ông nhắc lại rằng ông vẫn cho Trung Quốc là "nhà vô địch thế giới trong
thao túng tiền tệ".
Những gương mặt quan
trọng trong chính quyền Trump nay có vẻ nhã nhặn hơn trên điện thoại.
Vậy chiến thuật của
Trung Quốc là gì, và họ đã làm thế nào?
1. Chăm sóc gia đình,
chăm bạn bè
Bắc Kinh nhanh chóng hiểu
ra rằng cách điều hành chính quyền của Tổng thống Trump không hề giống với những
người tiền nhiệm.
Bản quyền hình ảnhEPAImage
captionHình ông Trump hóa voi trong một cửa tiệm Trung Quốc sản xuất xe diễu
hành cho Đức
Phía Trung Quốc nhận thức
được tầm quan trọng của gia đình.
Trước khi chính ông
Trump hoặc các thành viên quan trọng trong chính quyền của ông nói chuyện với
nhân vật chủ chốt ở Trung Quốc, và trong lúc dân mạng Trung Quốc xì xào về việc
ông Trump không có chút thông điệp thiện ý nào vào dịp Tết Nguyên đán, ông Thôi
Thiên Khải, Đại sứ Trung Quốc ở Washington, đã khéo léo làm thân với con gái
ông Trump, cô Ivanka.
Cô làm cầu nối thay cho
khoảng cách trong quan hệ chính thức giữa hai nước, với sự xuất hiện được truyền
thông rộng rãi trong một sự kiện mừng năm mới ở Đại sứ quán Trung Quốc tại
Washington.
Chồng cô, Jared Kushner
cũng liên hệ với Bắc Kinh qua các đối tác kinh doanh Trung Quốc của mình.
Và một người con gái
khác của ông Trump, cô Tiffany cũng đóng vai trò nhất định khi ngồi ở hàng ghế
đầu trong đêm trình diễn của nhà thiết kế người Trung Quốc Taoray Wang tại Tuần
lễ Thời trang New York.
Bản quyền hình ảnhGETTY
IMAGESImage captionNhà thiết kế Wang và Tiffany Trump đã giành lời khen lợi lẫn
nhau
Để đẩy mạnh mạng lưới
quan hệ không chính thức này, doanh nhân nổi tiếng của Trung Quốc, Jack Ma gặp
ông Trump và hứa sẽ tạo hàng triệu việc làm cho người Mỹ bằng việc bán hàng của
Mỹ trên trang Alibaba của ông.
Ngay cả trong các công
ty tư nhân tại Trung Quốc cũng có chi bộ đảng cộng sản, và khối kinh tế tư
nhân được yêu cầu phải tuân thủ mệnh lệnh của Bắc Kinh trong các vấn đề liên
quan tới lợi ích quốc gia.
Jack Ma mang theo một
nhiệm vụ và thông điệp. Với 100 doanh nghiệp tài trợ cho thông điệp năm mới của
Trung Quốc tới ông Trump ở trên biển quảng cáo ở Quảng trường Times, New York.
2. Tặng quà
Đế chế kinh doanh đầy
tranh cãi của Trump có một số vụ việc liên quan tới đăng ký thương hiệu đang nằm
chờ ở tòa án Trung Quốc.
Bắc Kinh không giấu diếm
chuyện trên thực tế tòa án nước này cũng phải tuân thủ Đảng Cộng sản.
Việc thúc đẩy tiến độ
đăng ký thương hiệu cho công ty dịch vụ xây dựng, điều mà ông Trump đã cố gắng
đạt được trong cả chục năm nay, là điều mà Trung Quốc có thể dễ dàng thực
hiện, nhất là khi việc này cũng phù hợp với chủ trương chung trong việc chống
lại tình trạng các doanh nghiệp lợi dụng, lấy các tên tuổi lớn làm thương
hiệu.
Trong trường hợp của
Trump, các bước đi cần thiết này được thực hiện nhanh chóng, không ồn ào trong
mùa thu năm ngoái và đã khép lại với thắng lợi cho ông Trump hồi tuần trước.
3. Nhỏ nhẹ cho
tới khi cần lớn tiếng
Trung Quốc thường khá lớn
tiếng với các lực lượng thù địch nước ngoài và cáo buộc chính quyền nước ngoài
làm tổn thương tình cảm của người Trung Quốc.
Trong chiến dịch tranh
cử tổng thống, Donald Trump xúc phạm và đe dọa Trung Quốc, gọi nước này là kẻ cắp,
kẻ hiếp đáp hoạt động thương mại và thách thức vị thế của Bắc Kinh đối với Đài
Loan. Quan chức Hoa Kỳ cũng cảnh báo sẽ có thái độ cứng rắn hơn trên Biển Đông.
Nhưng trong suốt quá
trình, Bắc Kinh tỏ ra luôn duy trì được kỷ luật thép và thái độ kiềm chế.
Tân Hoa xã nhận xét về
ông Trump: "Ông ta sẽ sớm nhận ra rằng lãnh đạo của hai nước sẽ cần dùng đến
những cách hiệu quả và chín chắn hơn để giao tiếp, thay vì có những trao đổi
gai góc qua Twitter."
Sau đợt bầu cử hồi
tháng 9, truyền thông Trung Quốc bị kiểm soát chặt chẽ, bị bắt phải dùng những
lời lẽ nhàn nhạt của Tân Hoa xã trong các bài tường thuật về Hoa Kỳ.
4. Không lên tiếng cho
tới khi kịch bản đã được duyệt
Không giống các lãnh đạo
thế giới khác, Chủ tịch Tập nổi tiếng là chậm nghe điện thoại.
Quan sát các cuộc gọi
không mấy thành công giữa Tổng thống Trump với lãnh đạo Mexico và Úc, Bắc Kinh
quyết tâm tránh để xảy ra các vụ việc không đúng chuẩn mực ngoại giao.
Bằng cách chờ cho tới
khi các nhân vật chín chắn hơn như Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis và Ngoại
trưởng Rex Tillerson vào ngồi cùng một phòng (về mặt hình tượng và đôi khi là sự
thực), Trung Quốc đảm bảo có được kịch bản mình mong muốn.
Bản quyền hình ảnhAPImage
captionHai lãnh đạo không nói chuyện với nhau cho tới khi ông Trump đã trò chuyện
với nhiều lãnh đạo khác
Khi cuộc gọi giữa Tổng
thống Trump và Chủ tịch Tập cuối cùng cũng diễn ra, Bắc Kinh giành được thêm
cam kết mới của Hoa Kỳ tôn trọng chính sách Một Trung Quốc và có được cuộc gặp
xứng đáng.
Chủ tịch Tập lại càng
uy tín thêm với tính cứng rắn và nhẫn nại.
Tổng thống Trump đã nói
về quan điểm tiếp cận mới với Đài Loan, nhưng nay lại lùi bước.
5. Trao đổi hữu hảo
Kể từ sau cuộc gọi đó,
các đường dây kết nối giữa Bắc Kinh và Washington DC đã hoạt động tích cực.
Tân Bộ trưởng Ngân khố
vừa được chính thức bổ nhiệm, Steve Mnuchin, đã trao đổi với một số quan chức
cao cấp của Trung Quốc phụ trách vấn đề chính sách kinh tế. Ông Tillerson đã
gặp người tương nhiệm, Ngoại trưởng Vương Nghị, và quan chức ngoại giao cao cấp,
Ủy viên Quốc vụ viện Dương Khiết Trì.
Bắc Kinh đã bắt đầu
trao đổi về việc thực hiện "sự đồng thuận đã đạt được giữa Chủ tịch
Tập và Tổng thống Trump" về mối quan hệ "không xung đột, không đối
đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cùng có lợi".
6. Đưa ra những nhượng
bộ
Về mặt thực tế, Trung
Quốc biết rằng tình thế hai bên cùng có lợi sẽ đồng nghĩa với việc phải đưa ra
những nhượng bộ và hợp tác ở bất kỳ lĩnh vực nào họ có thể. Và họ cũng đã tỏ
rõ ý nguyện trong một mảng mà Hoa Kỳ quan tâm, với việc ngưng nhập khẩu
than từ Bắc Hàn.
Tất nhiên, Bắc Kinh nói
rằng quyết định này mang tính chuyên môn kỹ thuật, và có dựa trên hạn mức cần
thiết.
Thế nhưng nếu xét tới
thái độ khiêu khích của Bình Nhưỡng trong cuộc thử tên lửa mới nhất và tới sự
quan ngại ngày càng tăng của Mỹ đối với những bước tiến của chương trình hạt
nhân Bắc Hàn, thì đây nhiều khả năng là kết quả của sự toan tính kỹ lưỡng từ
phía Trung Quốc trong việc nên đưa ra củ cà rốt nào về phía Donald Trump, và
cây gậy nào sẽ giơ ra cho Kim Jong-un.
7. Biến điểm yếu của đối
phương thành sức mạnh của mình
Trên diễn đàn quốc tế,
Chủ tịch Tập đã thể hiện một cách hữu hiệu cho thế giới thấy bản thân ông
không giống như Donald Trump.
Tại Diễn đàn Kinh tế Thế
giới ở Davos, ông nổi tiếng là người đấu tranh cho toàn cầu hóa và tự do thương
mại.
Tất nhiên, Trung Quốc
không phải là mô hình mẫu mực về tự do thương mại, với việc bảo hộ kỹ càng cho
thị trường nội địa. Thế nhưng trong một thế giới với những "sự thật
song song" thì sự hùng biện có tác động rất mạnh.
Trên diễn đàn khu vực,
Trung Quốc đang quảng bá bản thân như một nhà lãnh đạo thương mại đa phương,
nhất là sau khi Hoa Kỳ rút khỏi Hiệp định Đối tác Kinh tế Xuyên Thái Bình
Dương (TPP).
Trong chính trị Trung
Quốc, ông Trump đang gián tiếp làm các công việc thay cho ông Tập.
Đảng Cộng sản đôi khi
gặp khó khăn trong việc bảo vệ "tính ưu việt" của chế độ độc
tài toàn trị trước sự hào nhoáng, hấp dẫn của một nước Mỹ tự do, cởi mở và dân
chủ. Thế nhưng những cảnh tượng biểu tình trên đường phố nước Mỹ và những hỗn
loạn từ quyết định hủy chiếu khán nhập cảnh mà ông Trump đưa ra trong tháng đầu
nhậm chức quả là món quà quý để Bắc Kinh tuyên truyền.
Những chiến thuật có
tác dụng
Bắc Kinh sẽ thấy rất vừa
lòng về những gì họ đã thể hiện cho tới nay. Thế nhưng đây là cuộc chơi nhiều
bên, với nhiều nguy hiểm và cạm bẫy về dài hạn.
Bắc Kinh đã làm tốt
việc tháo gỡ các rủi rõ và khai thác các cơ hội có trong tháng đầu Tổng thống
Trump nhậm chức.
Vòng Một - Trung Quốc
thắng. Sẽ còn nhiều vòng đấu nữa diễn ra trong thời gian tới.