5711. TPP & Công Đoàn
Độc Lập
Posted by adminbasam on 05/11/2015
5-11-2015
Điều mà chúng ta chờ đợi đã trở thành sự thật: Để tham gia
TPP, Việt Nam đồng ý với Hoa Kỳ, sẽ chấp nhận Công Đoàn Độc Lập (theo một văn
bản mà Bộ Công Thương công bố chiều nay).
Theo cam kết này: Người lao động VN sẽ có quyền thành lập
công đoàn cơ sở mà không cần chính quyền chấp nhận trước (Chính phủ không có
quyền cho phép hay không cho phép). Để hoạt động, công đoàn cơ sở có thể ĐĂNG
KÝ với tổng liên đoàn, hoặc một cơ quan nhà nước có chức năng (competent
government body).
Dù đăng ký với cơ quan nào, người lao động vẫn toàn quyền
xây dựng điều lệ hoạt động, chọn người đứng đầu, tự quản lý tài chính/ hành
chính; tự tổ chức và lãnh đạo các cuộc đình công.
Các cơ quan chức năng, trong luật cũng như trên thực tế,
phải đảm bảo sao cho, quyền của các tổ chức công đoàn cơ sở này không kém hơn
quyền của các tổ chức công đoàn cơ sở thuộc Tổng Liên Đoàn Lao Động. Chính
quyền không được phép ưu tiên công đoàn nhà nước (hơn các công đoàn động lập
khác).
Lộ trình để Việt Nam thực hiện những cam kết này là 5 năm
sau khi gia nhập TPP. Việt – Mỹ sẽ cùng xem xét việc tuân thủ các quy định này
hàng năm.
Năm ngoái, tại hội trường Thời báo Kinh Tế Sài Gòn, Cựu Bộ
trưởng Trương Đình Tuyển – đặc phái viên của Thủ tướng bên cạnh đoàn đàm phán
TPP – vẫn tuyên bố: VN không bao giờ chấp nhận công đoàn độc lập vì đây là một
vấn đề cốt tử, mang tính nguyên tắc của chế độ, là “bất khả thương nghị”. Thế
nhưng “vấn đề mang tính nguyên tắc của Chế độ” này đã được “thương nghị” và
khai thông trong chuyến đi đến Mỹ của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Hãy coi “21 phát đại bác đón Tập Cận Bình” cũng chỉ là đãi
bôi như “16 chữ vàng” của Bắc Kinh để đón nhận thông tin này và suy nghĩ nghiêm
túc hơn về việc chuẩn bị những tiền đề phát triển xã hội dân sự, đặc biệt là
công đoàn độc lập.
Năm năm tới không phải là thời gian để chúng ta chờ đợi.
Cho dù là quyền của dân, cũng không thể chỉ trông đợi vào sự
ban phát của “trên”. Những quyền đó chỉ có thể thành hiện thực nếu chúng ta
tiếp tục đấu tranh để yêu cầu chính quyền thực hiện những điều cam kết.
PS: Trong văn bản không dùng từ “độc lập”, tôi chỉ diễn giải
theo cách hiểu những công đoàn nằm ngoài hệ thống “công đoàn nhà nước” đều được
gọi là “độc lập”.
____
Công bố toàn văn Hiệp định TPP
5-11-2015
Ảnh: Reuters
Việt Nam đồng ý để người lao động có thêm nhiều quyền, như
tự do lập công đoàn và đình công để đổi lại lợi ích giao thương với Mỹ, theo
phân tích của tờ New York Times về TPP.
Văn bản bằng tiếng Anh của Hiệp
định Đối tác xuyên Thái Bình Dương – TPP đã được 12 nước thành viên công bố
chiều 5/11.
Theo bài của New York Times, thỏa thuận đòi hỏi Việt Nam
thay đổi luật hoặc ra luật mới cho phép công nhân thành lập công đoàn độc lập.
Công nhân sẽ được phép đình công không chỉ vì lương và giờ
làm, mà còn vì điều kiện làm việc và các quyền khác.
Các nhóm công đoàn không phải gia nhập công đoàn của chính
phủ Việt Nam, mà có thể hợp tác với nhau, tìm giúp đỡ của bất kỳ “tổ chức lao
động quốc tế” như Liên đoàn lao động và hiệp hội của các tổ chức công nghiệp
Hoa Kỳ (AFL-CIO).
Ông Tom Malinowski, Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Đặc trách
Dân chủ,Nhân quyền, và Lao động nói với New York Times:
Công nhân đình công. Nguồn ảnh: BBC
“Đây là cơ hội tốt nhất từ nhiều năm để khuyến khích cải tổ
thể chế sâu sắc ở Việt Nam mà sẽ thúc đẩy nhân quyền, và nó sẽ chỉ xảy ra nếu
TPP được thông qua.”
Quốc hội Mỹ sẽ có nhiều tháng xem xét văn bản và tranh luận.
Dự kiến việc bỏ phiếu ở hạ viện và thượng viện Mỹ sẽ diễn ra
trong năm sau, trong bối cảnh Mỹ có bầu cử tổng thống.
Hoa Kỳ sẽ theo dõi việc tuân thủ của Việt Nam theo một thỏa
thuận riêng.
Ngoài ra, một ủy ban gồm ba chuyên gia của Mỹ, Việt Nam và
ILO, cũng sẽ có báo cáo.
Năm năm sau khi TPP có hiệu lực, Mỹ có thể ngừng lợi ích
giao thương nếu cho rằng Việt Nam không tuân thủ yêu cầu.
Nhưng John Sifton, từ tổ chức nhân quyền Human Rights Watch,
cho rằng hiệp định sẽ không thể thực thi “trên thực tế”.
Ông này nói lịch sử của Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ
(USTR) không chứng tỏ họ sẽ bắt buộc thực thi các điều khoản.
