Sự thật sẽ được làm rõ.
Lưu ý: TS Huỳnh Ngọc Thu là nhân sự cao cấp của nhà trường.
Thông báo chi tiết về Hội Thảo: Trang chủ viết dự định tổ chức năm năm 2018, Thông báo chi tiết viết dự dịnh năm 2016.
https://caodai.com.vn/conference/thong-bao.htm
(Thông báo năm 2016)
Thông báo
HỘI
THẢO QUỐC TẾ LẦN THỨ NHẤT VỀ ĐẠO CAO ĐÀI
CHỦ
ĐỀ:
“ĐẠO
CAO ĐÀI VỚI GÓC NHÌN XUYÊN VĂN HÓA”
Lý do và mục
đích tổ chức hội thảo
Đạo Cao Đài
hay Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ ra đời ở khu vực Nam Bộ vào nửa đầu thế kỷ 20 được bắt
nguồn từ yếu tố hoà đồng tôn giáo. Khi đạo Cao Đài ra đời, Nam Bộ đã trở thành
một vùng đất trù phú với:
“Ruộng đồng
mặc sức chim bay
Biển hồ lai
láng mặc bầy cá đua”
Và là nơi tụ
cư của nhiều tộc người khác nhau như Việt, Hoa, Khmer, Chăm, Mã Lai, Ấn,… Chính
sự tụ cư này đã tạo nên một vùng văn hóa hỗn dung đặc sắc của Nam Bộ và ảnh hưởng
sâu sắc đến tư tưởng “cứu thế” của đạo Cao Đài.
https://caodai.com.vn/conference/thong-bao.htm
Đạo Cao Đài ra
đời trong bối cảnh mà văn hóa Nam bộ đã được hình thành và phát triển hàng trăm
năm, nên đã tiếp thu, biến chuyển những yếu tố của văn hóa Nam bộ thành cái
riêng mang tính đặc thù, như xem Thiên nhãn là một biểu tượng qui nhất các tôn
giáo khác; hệ thống giáo lý, kinh sách do cơ bút mà có; chức sắc tôn giáo do
“Thiên phong”… Tất cả đều tạo nên một vẻ huyền bí, nhưng lại rất gần gũi với
tín ngưỡng dân gian Nam Bộ. Do đó, có thể nói, yếu tố đặc thù này về mặt lý
thuyết vẫn không vượt ra ngoài bối cảnh chung của văn hóa Nam Bộ mà chỉ biến đổi
để phù hợp với từng hoàn cảnh lịch sử, từng môi trường địa lý, từng tiểu vùng
văn hóa… nhằm mục đích thu hút sự chú ý của nhiều tầng lớp, nhiều tộc người
trong xã hội Nam bộ lúc bấy giờ.
Tôn chỉ của đạo
Cao Đài là hiệp nhất các tôn giáo, dung hòa văn hóa của các tộc người. Nên
trong buổi đầu khai đạo, người dân với nhiều thành phần, nhiều tộc người khác
nhau đã xin gia nhập và trở thành tín đồ đông đảo của đạo. Nguyên nhân vì họ cảm
nhận có sự gần gũi trong văn hóa – tín ngưỡng của tầng lớp và của tộc người
mình.
Đến nay, đạo
Cao Đài không chỉ phát triển mạnh mẽ ở Nam Bộ mà còn lan rộng ra cả nước Việt
Nam, thậm chí còn phát triển mạnh ở một số nước trên thế giới như Úc, Mỹ, Pháp,
Đức...
Là tôn giáo có
nguồn gốc tại Nam bộ và đang phát triển mạnh trong 85 năm qua. Tài liệu nghiên
cứu về đạo Cao Đài đến không chỉ các công trình do các học giả, nhà khoa học,
tín đồ Cao Đài trong nước biên soạn mà còn có nhiều nguồn tài liệu do các nhà
khoa học nổi tiếng trên thế giới công bố như hai ấn phẩm liên quan đến lịch sử
đạo Cao Đài là Lịch sử đạo Cao Đài (Histoire du Caodaisme) và Lịch
sử và triết học đạo Cao Đài (Histoire et Philosophie du Caodaisme) của
Gabriel Gobron, một nhà văn người Pháp và cũng là tín đồ của đạo Cao Đài, viết
năm 1948 đến năm 1949. Trong hai tác phẩm này, G. Gobron đã phân tích khá rõ
vai trò của Thần linh học trong việc hình thành và phát triển đạo Cao Đài.
Ngoài ra, ông còn chú trọng giới thiệu giáo lý, luật lệ, lễ nghi, tổ chức giáo
hội của tôn giáo này. Trong phần triết lý, ông viết “đạo Cao Đài có giá trị
liên kết các phần tử, liên kết những người đang sống của thời hiện tại trong tất
cả các địa phương, với những người đã chết của thời quá khứ, và chuẩn bị cho kiếp
tái sinh tương lai”[1].
Năm 1970, R.B.
Smith có bài “Giới thiệu về đạo Cao Đài” (An introduction to Caodaism) in trong
tạp chí School of Oriental and African stuties số XXXIII. Bài
viết mang tính giới thiệu về một tôn giáo mới ở Nam Bộ của Việt Nam, đề cập đến
quá trình hình thành và phát triển của đạo Cao Đài, trong đó nhấn mạnh đến vai
trò sáng lập của ông Ngô Văn Chiêu và những vị phò loan khác[2].
Liên quan đến
vấn đề tư tưởng, chính trị và văn hóa của đạo Cao Đài, năm 1974, tác giả Jayne
S. Werner làm luận án tiến sĩ với tiêu đề Đạo Cao Đài: Đời sống chính
trị của một phong trào tôn giáo hỗn dung của người Việt (The Cao Đài:
The Politics of a Vietnamese Syncretic Religious Movement) và sau đó, năm 1981,
dựa trên nội dung của luận án này, bà viết ra quyển sách Chính trị nông
dân và giáo phái tôn giáo: Nông dân và chức sắc trong đạo Cao Đài ở Việt Nam (Peasant
Politics and Religious Sectarianism: Peasant and priest in the Cao Dai in
Viet Nam). Trong công trình này, bà Werner xem đạo Cao Đài là phong
trào nông dân lớn nhất Việt Nam thời thuộc Pháp, đã thu hút hàng vạn tín đồ là
nông dân tham gia và có tầm ảnh hưởng đáng kể đến nền chính trị ở Nam Bộ lúc bấy
giờ. Bà viết “Đạo Cao Đài có một điều mới mẽ cho mọi người. Sự khéo léo kết hợp
truyền thống Tam giáo và sự diễn giải rõ ràng, chính xác truyền thống Tam giáo,
không những tạo ra sức hút văn hóa mãnh liệt mà còn đưa ra nguồn sinh lực mới”[3]. Công trình của bà Werner có thể xem là
công trình chuyên sâu về yếu tố chính trị của đạo Cao Đài trong giai đoạn nửa đầu
thế kỷ XX.
Năm 1929, G.
Coulet, học giả người Pháp, đã cho xuất bản quyển sách Thờ cúng và tôn
giáo ở các xứ Việt Nam trong Đông Dương (Cultes et Religions de
l’Indochine An-namite), trong đó đề cập đến đạo Cao Đài. Tác giả đã phân tích bối
cảnh văn hóa – xã hội Nam Bộ vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX và cho thấy đây
là một xã hội hỗn dung và con người Nam Bộ có tính khoan dung tôn giáo. Do đó,
khi đạo Cao Đài của người Việt ra đời đã dung hòa tính hỗn dung truyền thống của
dân tộc, nên trong giáo lý, tư tưởng và cách hành đạo của Cao Đài luôn biểu hiện
tính dung hòa tôn giáo, và đặc biệt là yếu tố tam giáo truyền thống của dân tộc
được biểu hiện rất rõ nét trong đạo Cao Đài. G. Coulet còn phân tích tinh thần
hỗn dung tôn giáo của người Việt đã dẫn đến sự pha trộn trong văn hóa tín ngưỡng
của đạo Cao Đài, bằng chứng là thuật chiêu hồn của phương Tây và thuật cầu cơ của
phương Đông được hội tụ trong đạo Cao Đài.
Trong những
năm gần đây, Janet Hoskins cũng có bài viết liên quan đến đạo Cao Đài như “Sáng
tạo cá nhân và thần lực của Phạm Công Tắc” đăng trong quyển Hiện đại và
động thái của truyền thống ở Việt Nam: Những cách tiếp cận nhân học do
NXB Đại học Quốc gia TP.HCM ấn hành năm 2010. Bài nói về vai trò của
Phạm Công Tắc trong việc sáng lập và tạo dựng uy thế cá nhân trong đạo Cao Đài ở
Việt Nam. Bà Hoskins còn làm bộ phim về đạo Cao Đài ở hải ngoại để nói về sự ly
hương (diaspora) của tín đồ Cao Đài ở Mỹ và công cuộc xây dựng phát triển đạo
Cao Đài trên đất Mỹ kể từ sau năm 1975. Jeremy Jammes cũng có bài viết liên
quan đến đạo Cao Đài với nhan đề “Tiên tri và chính trị ở miền Nam Việt Nam: Từ
Tam Tông miếu đến đạo Cao Đài”. Bài viết này cũng được in trong quyển
sách Hiện đại và động thái của truyền thống ở Việt Nam: Những cách tiếp
cận nhân học. Nội dung của bài viết nói về sự chuyển dịch quyền lực
tôn giáo từ Ngũ chi Minh đạo sang một tôn giáo mới do người Việt sáng lập ở miền
Nam Việt Nam vào nửa đầu thế kỷ XX. Ngoài ra, Jeremy Jammes còn có bài viết
“Caodaism and its global networks: An Ethnological Analysis of a Vietnamese
Religious Movement in Vietnam and abroad” (Đạo Cao Đài và mạng lưới toàn cầu của
nó: Một phân tích Dân tộc học về phong trào tôn giáo ở Việt Nam và hải ngoại)
đăng trên tạp chí Moussons 13-14 số đặc biệt về Lịch sử Việt Nam trong
bối cảnh đương đại (Vietnam Histoire et perspectives contemporaines).
Bài viết này phân tích về mạng lưới quan hệ giữa đạo Cao Đài ở Việt Nam và đạo
Cao Đài ở các nước trên thế giới, trong đó nhấn mạnh đến tính lịch sử trong việc
hình thành và phát triển đạo Cao Đài ở nước ngoài. Thien-Ninh Huong cũng có bài
viết liên quan đến đạo Cao Đài ở nước ngoài với tên là “God Needs a Passport:
The Struggle of Vietnamese Caodaists in Cambodia for Religious and Ethnic
Recognition Across National Borders” (Thượng đế cần một Hộ chiếu: Cuộc đấu
tranh của tín đồ Cao Đài người Việt tại Campuchia cho sự công nhận tôn giáo và
sắc tộc bên kia biên giới quốc gia) trên tạp chí Encounters ngày 4/8/2011. Bài
viết đề cập đến sự xuất hiện đạo Cao Đài ở Campuchia và quá trình hoạt động của
tín đồ đạo Cao Đài nhằm nổ lực tìm kiếm chỗ đứng trong sinh hoạt tôn giáo tại một
quốc gia Phật giáo. Ngoài ra, bài viết còn nói rõ mối liên hệ giữa những tín đồ
Cao Đài ở Campuchia và tín đồ Cao Đài ở Tây Ninh trong sợi dây liên kết cùng
chi phái.
Để tiếp tục
làm phong phú thêm nguồn tài liệu nghiên cứu về đạo Cao Đài, chúng tôi sẽ tổ chức
Hội thảo Quốc tế lần thứ nhất về đạo Cao Đài với tiêu đề “Đạo Cao Đài với góc
nhìn xuyên văn hóa” (Caodaism in Cross-culture Perspectives).
Hội thảo được
tổ chức nhằm hướng đến các mục đích:
·
Làm phong phú thêm nguồn tài liệu nghiên cứu về
đạo Cao Đài
·
Giới thiệu đạo Cao Đài với cộng đồng thế giới
như một sản phẩm đặc trưng của văn hóa người Việt tại Nam Bộ
·
Gợi nguồn cảm hứng cho các nhà khoa học trong nước
và quốc tế tiếp tục nghiên cứu về đạo Cao Đài không chỉ ở Việt Nam mà còn ở các
quốc gia khác trên thế giới.
Thời gian và địa điểm tổ chức hội thảo
Hội thảo được dự kiến tổ chức vào ngày xx tháng xx năm
2016 tại Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP. Hồ
Chí Minh); số 10-12 Đinh Tiên Hoàng, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam.
Ban Tổ chức
chúng tôi rất mong nhận được sự quan tâm tham gia của quí nhà khoa học ở Việt
Nam và trên toàn thế giới.
Bài viết
xin gửi về:
·
Prof. Janet A. Hoskins (jhoskins@usc.edu)
·
Giáo Hữu Thượng Cảnh Thanh (Trần Quang Cảnh) (trancanh@yahoo.com)
·
Dr. Huỳnh Ngọc Thu (hnthu76@yahoo.com)
Ngôn ngữ:
tiếng Việt và tiếng Anh
·
Tóm tắt (khoảng 500 từ) gửi trước ngày TBD
·
Toàn văn (trên 4.000 từ) gửi trước ngày
TBD
[1] Gobron, Gabriel. 1949. Lịch sử
và triết lý của đạo Cao Đài (Histoire et Philosophie du Caodaisme), Paris:
Dervy, người dịch Nguyễn Văn Hồng, http://www. personal.
usyd. edu. au/~cdao/booksv
[2] Smith, R. B. 1977. “An introduction to
Caodaism” trong tạp chí School of Oriental and African stuties,
pp.337-338
[3] Werner, S. Jayne. 1981. Peasant
Politics and Religious Sectarianism:Peasant and priest in the Cao Dai in Viet
Nam, Monograph Series No. 23 Yale University Southeast Asian Studies.
pp.55
bản pdf
ảnh chụp.
4
