Điều
thú vị trong chuyến đi Thái Lan năm nay
Ts.Nguyễn Đình Thắng
Ngày 20 tháng 11, 2017
Sau 9 ngày trải qua 2 hội nghị ở Manila, cựu Đại Sứ Grover
Joseph Rees và tôi bay sang Bangkok để tiếp tục chuyến công tác dài ngày.
Chuyến đi của chúng tôi đến Thái Lan lần này vẫn là hỗ trợ cho
các hoạt động của BPSOS tại đây trong lĩnh vực bảo vệ người tị nạn, xây dựng xã
hội dân sự ở Việt Nam, và kết nối thêm với những tổ chức khu vực và quốc tế
đang hoạt động ở Thái Lan. Tuy nhiên lần này chúng tôi sẽ còn tham gia buổi họp
báo lúc 10:30 sáng ngày 15 tháng 11 để công bố chiến dịch NOW! do BPSOS phát
động nhằm đòi tự do cho các tù nhân lương tâm Việt Nam.
Chúng tôi chọn Foreign Correspondents’ Club of Thailand (FCCT),
Câu Lạc Bộ Các Thông Tín Viên Ngoại Quốc – Thái Lan, làm địa điểm họp báo.
Bích chương cho chiến dịch NOW
kêu gọi trả tự do cho tù nhân lương tâm
Chiều hôm trước buổi họp báo, người của FCCT được sở cảnh sát
Bangkok mời họp. Sau đó cảnh sát Thái mời anh John Coughlan, Giám Đốc Khu Vực
cho các Đề Xuất Quốc Tế của BPSOS; chúng tôi gửi một luật sư người Thái đi kèm.
Nội dung của 2 buổi họp như nhau: cảnh sát Bangkok yêu cầu không xúc tiến buổi
họp báo để tránh gây tổn thương đến quan hệ ngoại giao giữa Thái Lan và nước láng
giềng. Họ nhấn mạnh rằng đây không phải là lệnh cấm tổ chức họp báo mà chỉ là
lời khuyến cáo.
Chiều hôm ấy chúng tôi quyết định huỷ buổi họp báo, một cách rất
nhanh nhẹn và với lòng nhẹ nhõm vì nó nằm trong dự tính của chúng tôi từ đầu.
Dự tính từ đầu
Đây không phải lần đầu cuộc họp báo về vi phạm nhân quyền ở Việt
Nam bị huỷ. Tháng 9 năm 2010, chính quyền Thái Lan đã ra lệnh FCCT huỷ cuộc họp
báo của tổ chức International Federation for Human Rights và Uỷ Ban Nhân Quyền
Việt Nam về chủ đề thực trạng nhân quyền ở Việt Nam khi quốc gia này làm chủ
tịch luân phiên của khối ASEAN.
Rồi tháng 6 năm 2015, buổi họp báo của tổ chức Human Rights
Watch tại FCCT cũng bị huỷ theo lệnh của chính quyền Thái; đó là buổi họp báo
để ra mắt tập tài liệu về chính sách đàn áp tôn giáo của chính quyền Việt Nam
nhắm vào người Tây Nguyên: "Persecuting "Evil Way" Religion:
Abuses against Montagnards in Vietnam."
Chúng tôi đã nghiên cứu những kinh nghiệm này và rút ra 2 nhận
định:
(1) Chỉ có các buổi họp báo về đề tài liên
quan đến Việt Nam là bị chính quyền Thái Lan bắt huỷ;
(2) Việc bị huỷ bỏ làm tăng sự chú ý của dư
luận đến đề tài của buổi họp báo, một phần vì tính tò mò theo kiểu “chắc có gì
xấu xa lắm đây nên mới phải giấu giếm”, và một phần vì khó chịu với sự can
thiệp lộ liễu của chính quyền Việt Nam.
Nhận định này đã dẫn đến quyết định của chúng tôi là tổ chức họp
báo ở FCCT. Có người trong chúng tôi đã nói đùa: “Buổi họp báo mà bị huỷ thì
vừa đỡ tốn thời gian và tiền bạc mà lại tạo được sự chú ý của quốc tế trên mức
bình thường.”
Yêu cầu của cảnh sát Thái là huỷ buổi họp báo rất ăn ý với chúng
tôi.
Phản ứng của dư luận
Sau buổi tiếp xúc với cảnh sát Thái chiều ngày 14 tháng 11,
chúng tôi gửi email thông báo đến những người đã xác nhận sẽ tham gia để họ
đừng mất công đến.
Cùng lúc, câu lạc bộ FCCT phát đi thông báo chính thức về việc
huỷ buổi họp báo với chủ đề: Việt Nam – 165 tù nhân lương tâm, 999 năm sau song
sắt. Tên của buổi họp báo nói lên đầy đủ nội dung của nó, nội dung mà chính
quyền Việt Nam không muốn ai biết, nhưng nay lại rất nhiều người chú ý đến.
Anh Phil Robertson của tổ chức Human Rights Watch đã báo cho toàn
thể mạng lưới các tổ chức xã hội dân sự trong khu vực Đông Nam Á biết. Và cứ
vậy, tin tức này truyền rộng trên các diễn đàn của cộng đồng xã hội dân sự.
Đài BBC, đài RFA và một số đài truyền hình và phát thanh quốc tế
đã liên lạc với chúng tôi để phỏng vấn. Chúng tôi từ chối vì cần thời gian để
hội ý với 14 tổ chức cùng đứng tên trong chiến dịch NOW!. Dù vậy, cũng đã có
một số báo chí chạy tin.
Những ngày sau đó, tại các buổi họp với những tổ chức xã hội dân
sự trong khu vực và tổ chức nhân quyền quốc tế, ai ai cũng hỏi han chúng tôi về
sự việc cuộc họp báo bị huỷ. Chúng tôi nhân thể nói thêm về chiến dịch NOW! và
mời họp cộng tác. Phần lớn đều đồng ý.
Và thật hi hữu, tại phi trường Narita, Tokyo, khi xếp hàng vào
máy bay để về lại Hoa Kỳ, tôi tình cờ gặp phái đoàn của Uỷ Hội Hoa kỳ về Tự Do
Tôn Giáo Quốc Tế -- họ vừa hoàn tất chuyến công tác ở Miến Điện. Chúng tôi vui
mừng chào hỏi nhau. Họ nhắc ngay đến cuộc họp báo bị huỷ. Tôi cười và hẹn sẽ
gặp họ ở Washington DC để tường trình.
Văn phòng tự do tôn giáo quốc tế của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ cũng
đã mời tôi vào họp vào Thứ Hai tuần tới để tường trình về chiến dịch NOW!. Họ
cũng đã nghe tin về buổi họp báo bị huỷ.
Những bước kế tiếp
Mục đích tối hậu của chiến dịch NOW! là tự do cho các tù nhân
lương tâm Việt Nam. Trọng tâm đầu tiên của chiến dịch là tạo sự chú ý của quốc
tế về danh sách 165 từ nhân lương tâm mà chúng tôi vừa phổ biến. Sự việc buổi
họp báo bị huỷ đã góp phần không nhỏ cho trọng tâm này. Nó đã kích thích một số
tổ chức nhân quyền khu vực và quốc tế hợp tác chặt chẽ với BPSOS để đẩy mạnh
chiến dịch NOW!.
Không những thế, dưới con mắt của cộng đồng quốc tế thì chính
quyền Việt Nam đang tỏ là một nhân tố xấu (bad actor) trong khu vực. Nó bị tình
nghi là đã áp lực chính quyền Thái phải can thiệp vào một sinh hoạt dân chủ
trên đất Thái. Yếu tố này sẽ giúp cho dư luận trong khu vực và trên trường quốc
tế thêm thiện cảm với những tù nhân lương tâm Việt Nam.
Đạt mục tiêu mà không phải làm gì, quả là điều thú vị.
Tài liệu liên quan:
Thông báo của FCCT về
huỷ bỏ cuộc họp báp của BPSOS: http://fccthai.com/items/1701.html
Bản tin của báo Thái Lan về cuộc họp báo bị huỷ:
Bản tin Việt Nam Thời
Báo: http://www.vietnamthoibao.org/2017/11/vntb-chinh-quyen-thai-dung-hop-bao-o.html
Trang mạng của chiến
dịch NOW!: https://www.vietnampocs.com/database
